Dr. Erdem Beyoğlu
Tuvalet Eğitimi birçok aile için zorlu bir süreçtir. Bu süreç içerisinde aileler “Tuvalet Eğitimi için en uygun zaman hangisidir?”, “Tuvalet Eğitimini nasıl verelim?”, “Tuvalet Eğitimi sırasında nasıl bir yol izleyelim?” gibi pek çok soru sormaktadır. Ancak tüm bu sorulara rağmen birçok aile tuvalet eğitiminde sorun yaşamaktadır.
Tuvalet eğitimini ne zaman verelim?
Sağlıklı tuvalet eğimi için en uygun zaman 2 ile 3 yaş dönemidir. Ancak bizler için kaka kontrolünün 4 yaşına, idrar kontrolünün ise 5 yaşına kadar olması yeterlidir. Sıklıkla üç yaş dönemindeki çocukların kasları üzerindeki kontrolünü daha iyi sağlayabildikleri, çiş ve kakalarını daha kolay fark ettikleri bilinmektedir. Ancak zaman zaman ortaya çıkan kaçaklarla birlikte pişmanlık ve utanç duygularını da hissetmeye başlarlar. Aslında bu durum her zaman istenmeyen bir durum değildir. Bazen kaçaklardan rahatsız olan çocukların giderek kendilerini daha etkin bir şekilde kontrol edebilmeye başladıkları görülmektedir. Böylelikle kendi vücudunu daha etkin kontrol edebilmeye başlayan çocuk tuvalet eğitimi için uygun bir olgunluğa erişmiş olur.
Tuvalet Eğitimini Geciktiren Etkenler
Birçok etken tuvalet eğitiminde sorunlara neden olmaktadır. Bunların başında tıbbi sorunlar gelmektedir. Kabızlık ve Anal Fissür (Anal bölgedeki çatlaklar) en sık karşılaşılan tıbbi nedenler arasındadır. Kabızlık, çocukta ağrıya neden olurken bazen de çocukların kaka yapmaktan kaçınmasına neden olmaktadır. Bu da kabızlığın daha da artmasına ve anal bölge etrafında çatlaklara (Anal Fissür) neden olmaktadır. Sonuçta tüm bu etkenler çocuğun tuvalete gitmesinde isteksizliğe neden olmakta ve eğitiminde gecikmeye neden olmaktadır.
Tuvalet eğitimini geciktiren psikolojik etkenler de vardır. Kardeş doğumu, okula başlama, boşanma ve stresli aile ortamında yaşamak çocukları olumsuz etkileyerek tuvalet eğitimlerinin gecikmesine neden olmaktadır. Yine hastaneye yatış ve ameliyat gibi etkenler de çocukların tuvalet eğitimini geciktiren etkenler arasında yer almaktadır. Bunların yanında annenin baskıcı bir şekilde tuvalet eğitimini uygulaması da çocuklarda tuvalet eğitimi gecikmesine neden olmaktadır.
Tuvalet Eğitimine Başlama Zamanı
Çocukların tuvalet eğitimine başlamadan önce çocuğun belli bir olgunluk seviyesine ulaşmış olması gerekmektedir.
Bunlar;
- ·Birkaç saat bezsiz kuru kalmış olması,
- ·Yeterli mesane kapasitesinin olması,
- Gün içerisindeki çiş ve kaka saatlerinin rutin hale gelmesi,
- Çiş ve kaka kaçırmaktan rahatsız olması,
- Kendi başına pantolonunu indirme — kaldırma gibi hareketleri yapabilmesidir.
Tuvalet Eğitimini Nasıl Verelim?
Öncelikle çocuğunuzun hazır olduğundan emin olmanız gerekmektedir. Ardından bez kullanmayı kesmeniz gerekmektedir. Giderek yavaş yavaş onu zorlamadan, ayıplamadan ve cezalandırmadan oturağına veya adaptörlü tuvaletine oturmasını sağlayınız. Tuvaleti geldikçe onu oraya yönlendiriniz. Önemli olanın, alışkanlık kazanması olduğunu unutmayınız.
İlk aşamada çiş eğitimi ile başlayıp ilerleme sağlandıktan sonra kaka eğitimi ile devam edilmesi daha uygun olmaktadır. Son olarak da gece eğitimi ile eğitim süreci tamamlanmaktadır. Gece eğitimleri sırasında çocuğa yatmadan 1 saat önce sıvı kısıtlanması ve yatmadan önce tuvalete götürülmesi çocuğun alışkanlık kazanmasını kolaylaştırmaktadır.
Genel olarak kakasını veya çişini tuvalete yapmasını büyük bir başarı olarak göstermeyiniz.
Cezalar çocuğun motivasyonun azalmasına neden olurken gereğinden fazla ödül verilmesi de ilerleyen dönemlerde rüşvetçilik davranışına neden olabileceğinden bunu bir başarı hikayesi olarak görmeyiniz ve gelişimsel bir durum olduğunu unutmayınız.
Son olarak çocuğun olgunluk durumuna göre tuvalet eğitiminin birkaç hafta alabileceğini unutmayınız. Çocuğun yeterli uyumu göstermemesi halinde eğitime biraz ara verilmesi ve belli bir süre sonra yeniden denenmesi uygun olmaktadır. Ancak tüm bu süreçler boyunca esas belirleyicinin sizlerin tuvalet eğitimine başlama kararlılığınız ve sakinliğiniz olduğunu unutmayınız.