Konuk Yazar: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Göze Yörük
Aşılama ile dünyada birçok ülkede çocuk felci, difteri, boğmaca, tetanoz, kuduz, kızamık, kızamıkçık, kabakulak ve hemofilus influenza tip b gibi hastalıklar kontrol altına alınmış, çiçek hastalığı yeryüzünden yok edilmiştir. Buna karşın günümüzde hala aşı oranlarındaki düşüklük nedeniyle her yıl 5 yaş altında 1.4 milyon çocuk aşı ile önlenebilir hastalıklardan ölmektedir.
Çocuklarda aşı uygulaması üç amaçla yapılır. Çocuğu ciddi yan etkileri ve ölüm riski olan hastalıklara karşı korumak ilk amaçtır. İkinci amaç, aşılama oranlarını yükselterek toplumda bulaşıcı hastalık salgınlarını önlemektir. Üçüncü amaç, yaygın aşılama ile toplum düzeyinde bağışıklık sağlanması toplumda aşılanması olanaksız ve hastalık nedeniyle aşılanamayan çocukların korunmasını sağlar.
Aşı bu konuda eğitim görmüş yetkili bir sağlık personeli yada hekim tarafından 1-2 ay aralarla yapılmalıdır. Aşıdan önce bebekler ve çocuklar mutlaka sağlık kontrolünden geçirilmelidir. Ateşli durumlarda yada enfeksiyon hallerinde aşı ertelenir. Hafif ateş aşıya engel değildir. Bir yada birkaç aşı aynı anda uygulanabilr, hiçbir sakıncası yoktur.
Ülkemizde doğumdan itibaren ulusal aşı takvimine göre hepatit-B, difteri, boğmaca, tetanoz, polio(çocuk felci), Hib (bir tür menejit etkeni bakteri), pnömokok (zatüre, otit ve menenjit etkeni bakteri), Kızamık—kızamıkçık—kabakulak (KKK), su çiçeği, hepatit—A olmak üzere toplam 12 hastalığa karşı aşılama rutin olarak uygulanmaktadır.
Rotavirüs aşısı rutin aşı takviminde olmamakla birlikte yapılması yararlı bir aşıdır. Çünkü rotavirüs mikrobunun yol açtığı ishal, özellikle 5 yaş altı çocuklarda ciddi ve hatta bazen hayatı tehdit eden ve ölümle sonuçlanabilen tablolara yol açabilir. Rotavirüs, hemen pek çok vakada hastane yatışı gerektiren, bebekleri çok hırpalayan bir sürece neden olur. Rota aşıları ilk dozu 3.aydan önce yapılmak kaydı ile kullanılan aşıya bağlı olarak 2 veya 3 doz olarak yapılır. Üstelik uygulanması son derece kolay olup, ağızdan uygulanmaktadır.
Aşılarda yüksek teknolojinin kullanımı nedeni ile artık eskiye göre aşı yan etkilerini çok az görmekteyiz. Aşılarda görebileceğimiz genel yan etkiler; ateş, huzursuzluk, aşı yapılan yerde kızarıklık, sertlik, döküntüyü sayabiliriz. Düşüremediğimiz ateş, aşırı huzursuzluk, uykuya eğilim, genel durumda farklılaşmaya neden olacak her türlü durumda doktorunuza başvurabilirsiniz.