Konuk Yazar: Dt. Özkem Azmi Öğe
Genel sağlık ve ağız sağlığı aralarında ayrım olmayan bir bütündür. Son elli yılda, özellikle florun günlük yaşantıda kolay ulaşılıp, kullanılması sonucunda; çocukların ağız sağlığında iyileşme izlenmesine rağmen, diş çürüğü halen toplum sağlığını etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur.
Diş bakımı her yaşta çok önemlidir. Bu yüzden erken yaşta edinilecek diş fırçalama alışkanlığı ileri yıllarda da diş sağlığı açısından belirleyici olur.
Diş çürüklerinin temeli, bebeklik döneminde atılmakta ve çürük oluşturucu bakteriler bu dönemde anne ve babadan kolaylıkla çocuğa bulaşabilmektedir.
Bebekler ilk doğduğunda ağızlarında çürüğe neden olan bakteriye (Streptococcus mutans) rastlanmamaktadır.
Bebekleri öpme, mamasının sıcaklığını kontrol etme veya mamasının tadına bakıp yedirme gibi birçok zararsız sanılan davranış yetişkinlerin ağzındaki bakteriyi çocuğa bulaştırır ve çocuklarda çürük riski ve yayılımı kolaylaşır. Bu bakteriler sert diş yüzeylerine kuvvetli tutunma özellikleri nedeniyle, ilk dişin dış yüzeyinde hızla çoğalmaya başlayıp çürük oluştururlar.
Diş çürüklerine bağlı kronik ağrılar özellikle çocukların yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkilemesinin yanı sıra, ebeveynlerinin yaşantısını da önemli derecede etkimektedir. Kronik ağrı nedeniyle etkilenen uyuma ve yemek yeme fonksiyonları; çocukların öğrenme, büyüme ve gelişimini de dolaylı yoldan etkilemektedir.
Ağrı nedeniyle çocuklarını diş hekimine götürmek zorunda kalan aileler ise iş yerlerinden ayrılmak zorunda kalmaktadırlar.
Çocuklarda çürük oluşumu engellenebilir mi?
Çocuk Diş Hekimleri, çocukların ilk diş hekimi muayenesinin 1 yaşında olması gerektiği görüşündedir. Erken dönemde gerçekleştirilen bu muayenenin temeli aslında ailenin ağız hijyeni bakımını nasıl gerçekleştirmesi ve beslenmede nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda ailenin eğitilmesi ve çocuğun küçük yaştan başlayarak oluşabilecek herhangi bir diş hekimi korkusunun önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.
Çeşitli uygulamalar diş çürüğünün engellenmesinde önemli yer tutamaktadır. Bunlar;
Diş fırçalama: Çürük oluşumunun engellenmesinde temeli oluşturur. İlk dişin ağızda belirlenmesi ile sabah ve akşam olmak üzere yaşa uygun diş fırçalarıyla dişler fırçalanmaya başlanmalıdır. 3 yaşından küçüklerde sürme şeklinde (çok az olacak şekilde) ve 3-6 yaş arası çocuklarda ise bezelye tanesi büyüklüğünde flor oranı 1000 ppm’den az olmayacak bir diş macunu ile dişler fırçalanmalıdır. Fırçalama 7 yaşına kadar mutlaka aile veya bakıcı tarafından desteklenmeli çocuğun dişlerini kendisi tarafından fırçaladıktan sonra aile tarafından da çocuğun dişleri fırçalanmalıdır.
Flor uygulamaları: Profesyonel diş hekimleri tarafından uygulanan koruyucu flor uygulamalarının diş çürüğünü önlediği birçok çalışma ile belirtilmektedir. Yılda iki defa (6 ayda bir) veya yüksek çürük risk grubunda olan çocuklara yılda 4 defa (3 ayda bir) profesyonel diş hekimi tarafından uygulanması önerilmektedir.
Fissür örtücüler: Çocuklar dişlerin üzerindeki girinti ve çıkıntıları rahatlıkla temizleyemez. Yiyecek artıkları ve bakteriler de bu girintilere yerleşip dişlerin çürümesine sebep olur. Fissür örtücüler sıvı ve akışkan bir kıvamda oldukları için azı dişlerinin çiğneme yüzeyinde bulunan ‘Fissür’ denilen küçük çukurların en derin noktasına kadar ulaşabilirler ve bu bölgeleri tıkayarak yiyecek artıkları ve bakterilerin yapışmasına engel olurlar. Fissür örtücü tedavi yöntemi 6 yaşından itibaren kalıcı azı ve küçük azı dişlerinde kullanılmaktadır. Özellikle daimi dişleri yeni çıkmış çocuklarda uygulanmaktadırlar.
Çocuklarda diş fırçalama alışkanlığının kazandırılması için SİZ neler yapabilirsiniz?
- Çocuğunuz dişlerini fırçalarken ayrı bir diş fırçası ile siz de kendi dişlerinizi fırçalayın. Unutmayın ki aileler her zaman çocuklar için rol modeldir.
- Ona birkaç tane farklı renk ve şekillerde diş fırçası (çizgi film karakteriyle süslü olabilir) ve diş macunu alın. Her seferinde başka bir ikili seçmesini sağlayın. Bu seçim onun diş fırçalama isteğini ve motivasyonunu artıracaktır.
- Mutlaka diş fırçalama panosu oluşturun ve her fırçalamadan sonra pano üzerinde işaretleme yapın. ( Gülen yüz vb simgeler )
- Banyoya bir kum saati yerleştirin ve her fırçalamada kum saatini ters çevirerek zaman tutun. Yaklaşık 2 dakikalık diş fırçalama yeterli olacaktır.
