Konuk Yazar: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Hasan Özyönüm
Ateş, vücut sıcaklığının yüksek olması anlamına gelmektedir.
Ateş, koltuk altı, kulak ve makattan ölçülebilir. Vücudun normal sınırlardaki sıcaklık değerleri ölçüldüğü bölgeye göre değişim göstermektedir. Çocuk doktorları olarak kafa karışıklığını önlemek için koltuk altı ölçümlerini tercih etmekteyiz. Koltuk altından yapılan ölçümler için;
- 36,5-37,5 derece normal kabul edilir,
- 37,5-38 derece hafif ateş kabul edilir,
- 38,2 ve üzeri daha anlamlı ateş yüksekliği olarak kabul edilmektedir.
Ateş nedenleri:
Ateş birçok sebebe bağlı olabilir. Virüsler, bakteriler, mantar enfeksiyonları, diş çıkarma, aşı sonrasında ateş görülebilmektedir. Çocuklarda 38,2 üzeri seyreden ateşlerin sebebinin bulunması için çocuk doktorunun muayenesi gerekmektedir.
Çocuğunuzun ateşi yükseldiğinde yapılması gerekenler:
Koltuk altından yapılan ölçümde;
- Hafif ateş (37,5-38 derece arası) var ise çocuğun üzeri soyulur ve ılık su ile silinir. Ateşin 38 derecenin altında olduğu durumlarda ateşli havale öyküsü yok ise ateş düşürücü kullanmaya gerek yoktur.
- Ateş 38 derecenin üzerinde ise öncelikle giysiler çıkartılmalı ve yaşıyla kilosuna uygun ateş düşürücü verilmelidir. Ilık duş veya ılık su ile ıslatılmış havlular ile vücuda kompres uygulanmalıdır. Ilık suyla (29-32 C) banyo yaptırmak iyi bir ateş düşürme yöntemidir. Bu esnada çocuk 1—2 dakika duş altında tutulup 1—2 dakika da su dışında üzeri örtülmeden tutulmalı, sonra tekrar duş aldırılmalıdır. Alkollü, sirkeli, buzlu su ile kompres önerilmemektedir. Ateş dirençli ve yüksek ise çocuk etkili bir şekilde ılık su ile yıkanmalı veya ılık su ile ıslatılmış havlu ile tüm vücut silinmelidir. Her 10 dakikada bir ateş ölçülüp 38 derece ve üzerinde ise ılık uygulama veya duş tekrarlanmalıdır.
Ateş düşürücülerin dozu, çocuğun kilosuna göre ayarlanır. Parasetamol (Calpol, Tylol, Parol vb.) içeren şuruplar veya fitiller 4 saatte bir kullanılabilir.
İbuprofen (İbufen, Pedifen, Nurofen vb.) içeren şuruplar 6 saatte bir verilebilir.
Dirençli ateşlerde parasetamolden 1,5 saat sonra ateş tüm müdahalelere rağmen düşmezse ibuprofen içeren şurup verilebilir. Parasetamoller arası 4 saat, ibuprofenler arası 6 saat olmalıdır.
2 yaş altı çocuklarda parasetamol şurup yerine fitil kullanılabilir. Çocuğun ateşi çıktığında panikle ateş düşürülmeden yollara düşmek doğru değildir.
Ateş evde uygun ilaç ve etkili duş veya ılık uygulama ile düşürülmeye çalışılmalıdır ve ateş 38,2 derece üzeri seyrederse 24 saat içerisinde doktora başvurulmadır. Bu sırada;
- Çocuğunuzun bulunduğu ortam havalandırmalı ve serinletilmelidir.
- Oda ısısı sıcak olmamalı, 21-22 dereceyi geçmemelidir.
- Ateş vücutta sıvı kaybına neden olabileceğinden çocuğunuza bol bol sıvı takviyesi yapılmalıdır. Örneğin; su, meyve suyu, çorba, bitki çayları gibi.
Ateşli çocuklarda acil durumlar:
Ateşli çocukta aşağıdaki belirtilerden bir veya bir kaç tanesi varsa zaman kaybetmeden bir doktora başvurulması gerekmektedir. Bunlar;
- Özellikle 2 aydan küçük çocuklarda görülen ateşlerde,
- 40 derecenin üstündeki dirençli ateşlenmelerde,
- Uyku eğilimi varsa,
- Cildinde mor döküntüler veya kanamalar oluşuyorsa,
- Nefes alış verişlerinde zorluk çekiyorsa,
- Yutkunma güçlüğü varsa,
- Geçmişinde havale öyküsü mevcutsa,
- Boyunda sertlik veya katılık varsa,
- Devamlı kusma, ishal gibi durumlar varsa doktorunuza başvurmanız gerekmektedir.
Ateşli çocuklarda yapılan yanlışlar:
- Üşür korkusu ile çocuğu soyup ılık uygulama veya duş aldırmamak, daha da sıkı giydirmek,
- Alkollü veya sirkeli su ile kompres uygulama,
- Buzlu su ile yıkama veya kompres uygulama,
- Uygun olmayan dozda ateş düşürücü verme olarak belirtilebilir.