Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Nilüfer Galip Çelik
Kış aylarının ülkemizde etkisini göstermeye başladığı bu günlerde özellikle okul çağı çocuklardaki enfeksiyon hastalıklarının sıklığı artmaya başlamıştır. Bağışıklık sistemi zayıflığının erken tanınması konusunda hem ailelere hem de hekimlere büyük görevler düşmektedir.
İmmün Sistem (Bağışıklık Sistemi) Nedir?
Kişinin, “kendisinden farklı yapıya sahip maddeleri yabancı olarak algılaması ve ondan korunmak için çeşitli savunma mekanizmalarını harekete geçirmesi” “bağışıklık-immünite” olarak tanımlanır. Vücutta bu amaçla çalışan çok sayıda ve farklı özellikte hücreler bulunmaktadır. Bu hücrelerin vücudu hastalıklardan korumak amacı ile birbirleriyle iletişim halinde çalışarak kurdukları sisteme İmmün Sistem (Bağışıklık Sistemi) adı verilmektedir.
Bağışıklık Sistemi Hastalıkları (İmmün Yetmezlikler) Nedir?
Bağışıklık sisteminin yetersiz kaldığı durumlarda vücudumuza giren herhangi bir mikroba karşı yeterli savaş verilememesi sonucu, “immün sistem yetmezliği” olarak adlandırdığımız hastalıklar ortaya çıkmaktadır.
Dünyada yaklaşık 10 milyon kişide immün yetmezlik olduğu düşünülmekte, bu da yaklaşık olarak her 500 kişiden birinde immün yetmezlik olduğu anlamına gelmektedir.
Bu grup hastalıkların birçok farklı nedeni olabilmekle birlikte, akrabalar arasındaki evliliğin yaygın olduğu ülkelerde daha sık ve en ağır formları ile karşımıza çıkabilmektedir .
Bağışıklık sisteminde bozukluk olan çocuklarda, büyüme ve gelişmede duraklama görülmekte, basit üst solunum yolu enfeksiyonları bile uzun ve ağır seyretmektedir. Bu çocuklar sıklıkla zatürre, kulak enfeksiyonları, ağır bağırsak enfeksiyonları nedeniyle uzun süre hastanede yatmakta ve eğer eksiklik giderilmezse erken yaşta kaybedilmektedir. Bazı çocukların ise bağışıklık sistemleri, doğumsal bazı hastalıklar nedeni ile yeterli düzeyde çalışmaz durumda olup, enfeksiyonlara karşı savunmasızdırlar.
Bağışıklık sisteminin birçok bölümü vardır. Bu nedenle, bağışıklık sistemi yetersizliği olan çocuklardaki bulgular, etkilenen bölüme göre farklılıklar gösterebilir.
Altı aydan sonra başlayan, üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları olan, büyümesi gelişmesi bozulmayan bebeklerde antikor düzeylerinde (IgA, IgG, IgM) düşüklükler olabilir. Bu çocukların çoğu, tekrarlayan üst solunum yolu enfeksiyonları, sinüzitler, bronşitler bazen de zatürre enfeksiyonları ile hekime başvururlar. Genellikle çok ağır enfeksiyonlar geçirmezler. Eğer bir bebeğin doğduğu andan itibaren başlayan ve tekrarlayan bakteri, virüs ya da mantar enfeksiyonları, tekrarlayan ishaller nedeni ile büyüme gelişme bozukluğu ve hayatı tehdit edici enfeksiyon hikayesi var ise, mutlaka bir bağışıklık sistemi hastalığının araştırılması gerekir.
