Uzm. Psk. Dan. Afet Kalavasonlu
Geçmiş yıllarda okuma-yazma eğitimi ilköğretim döneminde verilirken günümüzde okul öncesi dönemde verilmeye başlamıştır.
Farklı ülkelerde okuma-yazma eğitimi ile ilgili farklı düşüncelerle çalışmalar yapmakla birlikte okul öncesi okuma-yazma eğitiminin verilmesi hem çocuğun gelecekteki akademik hayatını, hem de psikolojisini önemli ölçüde etkilemektedir. Çünkü çocuğunuzun okul öncesi dönemde bu çalışmalar için zihinsel ve bilişsel olarak hazır değildir.
Günümüzde okuma yazma faaliyetlerinin okul öncesine taşınmasının yararlı olduğuna inanan öğretmenler, ebeveynlerin isteklerini yerine getirmek için bu eğitimi verdiklerini söylerken bazıları da bu çalışmaların çocukları ilkokula hazırladığını savunmaktadır. Ancak akıldan çıkarılmaması gereken en önemli nokta okul öncesi dönemde okuma ve yazmaya hazır olan bir çocuğu engellemek ne kadar hatalı ise, bu öğrenmeye hazır olmayan bir çocuğa okuma-yazma konusunda zorlamak da o kadar sakıncalıdır. Okuma – yazma eğitimine hazır olmayan çocuğa bunu öğretmeye çalışıp baskı yapıldığı zaman hem çocukta başarısız olduğuna inanacağı için depresyon belirtileri görülebilir hem de okul hayatının başında olan okul öncesi dönemde, sürekli olarak başarısız olduğunu düşüneceği için okula karşı olumsuz bir önyargısı oluşup başarısız olduğuna kendi kendini inandırabilir bu da gelecekteki akademik başarısını olumsuz yönde etkiler.
Bizlere göre çocuğun okumayı öğrenebilmesi için gereken olgunluk düzeyi altı yaş dolaylarında mümkün olmaktadır. Ancak bireysel farklılıklar bütün alanlarda olduğu gibi okuma-yazma eğitiminde de önemlidir. Bu yüzden bazı çocuklar okumayı beş buçuk yaşında öğrenriken bazı çocuklar altı buçuk yaşında öğrenirler.
Okul öncesi dönemde hedeflenen, okuma yazmanın öğretilmesi değil, ilkokul döneminde okuma yazmanın gelişebilmesi için gerekli ön hazırlığın yapılmasıdır. Çocuklar bu eğitimi alacakları zaman okuma yazmanın önemini algılayacak zihinsel olgunlukta olurlarsa hem okuma yazma için daha istekli olurlar hem de okula karşı olumlu bir tutum geliştirirler.
Çocukları okuma – yazmaya hazırlamak adına okul öncesi dönemde;
- Dikkat/hafıza çalışmaları,
- Temel kavram çalışmaları,
- Kalem tutma beceri eğitimi (boyama, kesme, yapıştırma, çizme, katlama vb.),
- Öz bakım beceri eğitimi,
- Sosyal ve duygusal gelişim çalışmaları,
- Okuma yazma farkındalığının arttırılacağı çalışmaların yapılması çocuğunuzu ilkokul dönemine hazırlar niteliktedir.
Eğer çocuğunuz okul öncesi dönemde okuma-yazma eğitimi veren bir okulda ise asla çocuğunuzu okuma öğrenemedi diye başkaları ile kıyaslamayın ve “Neden Ayşe öğrendi de sen okuyamıyorsun?” gibi cümleler kurmaktan sakının. Bu sizinle çocuğunuz arasındaki ilişkiyi zedeler. Asıl önemli olan bu dönemde çocukları bedensel, zihinsel, duygusal ve toplumsal açıdan en iyi şekilde geliştirecek olanaklar yaratmaktır. Bu hem çocuğunuzu hem siz ebeveynleri ilkokul sürecine hazırlayacaktır.