Uzman Psikolog Melis Göksoylu
Deneyimsel Oyun Terapisi Nedir?
Deneyimsel Oyun Terapisi, çocukların oyun ve oyuncaklar aracılığıyla yaşadıklarını ve ihtiyaçlarını ifade etmelerine yardımcı olan, terapi sürecince çocuğun olumsuz yaşantılarını tehdit edici olmayacak şekilde deneyimlemesine imkan tanıyan ve dünyaya ilişkin güvenlik algısını yeniden kazanmasını sağlayan Prof. Dr. Byron Norton ve Prof. Dr. Carol Norton tarafından geliştirilmiş bir oyun terapi yaklaşımıdır.
Çocuklar yetişkinler gibi duygularını, yaşadıklarını ve deneyimlerini başka kişilerle konuşarak paylaşamamaktadırlar. Bu bağlamda oyun terapisi çocuğun iç dünyasını, yaşadıklarını, travmalarını anlamlandırmak açısından çok önemlidir. Oyun terapisi yaparken çocuğun hangi yaş döneminde ne gibi bir travma yaşadığını metaforlar yani odadaki oyuncaklar aracılığı ile anlamaktayız. Odada bulunan her bir oyuncağın ayrı ayrı anlamı bulunmakta, çocuğun yönelmiş olduğu oyuncaklar, çıkardığı sesler, beden dili ve oynadığı oyun ile nasıl bir travma yaşadığını terapist anlamlandırmaktadır.
Deneyimsel Oyun Terapisine kaç yaş sonrası başlanılabilir?
2 yaş ve üzerine oyun terapisi uygulayabilmekteyiz. Oyun terapisine başladığımızda çocuklar yaşadıkları döneme ait travmayı bize vermektedir. Terapist oyun terapi odasında çocuğa tedavi edici yöntemler uygularken bunun yanında aileye evde uygulaması gereken ödevler vermekte ve çocuğun yaşamış olduğu çevreyi de düzenlemektedir.
Deneyimsel Oyun terapisi yöntemi ile hedef alınan aşağıdaki travma örnekleri gibi pek çok problemi geleceğe yönelik kalıcı olmaması için tedavi etmekteyiz. Çünkü her bir bireyin taşıdığı travma gelecek 5 nesle aktarılmaktadır. Bu tedavi yöntemi ile travmanın gelecek 5 nesile aktarılmasını da önlemekteyiz.
Deneyimsel Oyun Terapisi tedavisi ile iyileştirdiğimiz bir kısım travmalar aşağıda sıralanmıştır.
- Travmalar ve İstismar (fiziksel, duygusal, cinsel),
- Bağlanma sorunları / Zorlu Doğum,
- Ayrılık Anksiyetesi,
- Uyku, yeme ve tuvalet problemleri,
- Enüresis (alt ıslatma) /Enkopresis (kaka tutma- yapma zorlukları),
- Kaygılar ve Korkular / Fobiler ve Tikler,
- Seçici konuşmazlık / sessizlik,
- Ailevi yaşantıdaki değişiklikler (yakınını kaybetme, ölüm, yas, taşınma vb.),
- Boşanma sonrası adaptasyon sorunları,
- Kardeş kıskançlığı / Davranışsal gerileme,
- Evlatlık alınma / edinilme durumu,
- Okula başlama ve uyum sorunları / Davranışsal problemler,
- Saldırganlık / Öfke veya Zorbalık, saldırıya uğra(t)mak,
- Düşük öz-benlik saygısı / Sosyal içe kapanıklık,
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite (aşırı hareketlilik) / Dürtüsellik,
- Tıbbi nedeni olmayan bulantılar / baş ağrıları,
- İletişim problemleri / Sınır koyma sorunu,
- Gecikmiş gelişim / Fiziksel yetersizlikler,
Travması olan çocuğa aile seni seviyorum dese dahi çocuk o sevgiyi alamamaktadır. Bu nedenle de mutlaka tedavi edilmesi gerekmektedir.
Deneyimsel Oyun Terapisinin en önemli özelliği, çocuğun oyun ile kendisine acı getiren sorunları ortaya koyup çözümlere ulaşma kapasitesidir. Bu noktada, Deneyimsel Oyun Terapisini diğer terapilerden ayıran en büyük etken yapılandırılmamış olmasıdır, fakat terapiyi terapist yapılandırır ve yönetirse çocuğun travmasının ne olduğunu anlayamayız, bu nedenle de oyunu çocuk yönetmektedir. Çocuk ne yaşadığını, travmasının ne olduğunu ve hangi yaş dönemine ait olduğunu oyun terapisi sırasında terapiste gösterebilmektedir.
Deneyimsel oyun terapi yöntemi ile çocuktaki parasempatik sinir sistemini de güçlendirmekteyiz. Parasempatik sinir sistemi güçlü olan çocuklar yetişkin hayatlarında da güç durumlar karşısında daha güçlü olacaklardır ve stresle nasıl baş edeceklerini öğreneceklerdir fakat bunun tersi durumunda çocuk yetişkin olduğunda stresli durumlarda sigara ve yemekle kendini sakinleştirmeye çalışacaktır.
Sonuç olarak oyun terapisinin en önemli üç unsuru öncelikle ailenin işbirliği içerisinde olması, terapistin oyunu anlamlandırması ve çocuğun oyunu oynamasıdır. Bu koşullar sağlandıktan sonra iyileşme süreci başlamaktadır.