AİLEMİZ Dergisi olarak önceki sayılarımızda sunduğumuz American Center For Disease Control and Prevention tarafından geliştirilen Act Early (Erken Davran) Programını sizlerle paylaşmaya devam ediyoruz. Act Early, 2 aylık, 4 aylık, 6 aylık, 9 aylık, 1 yaş, 1,5 yaş, 2 yaş, 3 yaş, 4 yaş ve 5 yaş çocukların gelişim dönemlerine uygun hazırlanan bir aile takip programıdır. Program kapsamında toplam 4 ana alanda çocukların becerileri değerlendirilmektedir. Bunlar; 1. Sosyal / Duygusal, 2. Konuşma / İletişim, 3. Bilişsel (Öğrenme, Düşünme ve Problem Çözme) ve 4. Hareketler / Fiziksel Gelişim. Act Early programı, ailelerin çocuklarının gelişimlerini kolayca takip etmesini ve sorunlu durumlarda vakit kaybetmeden hekimleri ile konuşmalarını önermektedir.
18 Aylık bir çocuk neler yapar?
Sosyal/ Duygusal
- Oyun olarak başkalarına objeleri uzatmayı sever,
- Öfke nöbetleri olabilir,
- Yabancılardan korkabilir,
- Tanıdık insanlara sevgi gösterebilir,
- Mış gibi basit rol oyunlarını oynayabilir, örneğin bebeği beslemek gibi,
- Yeni bir durumda bakıcısına yapışabilir,
- Diğerlerine ilginç bir şey göstermek için işaret edebilir,
- Tek başına etrafını keşfeder ancak ebeveynleri yakınındadır
Konuşma / İletişim
- Birkaç tane tek kelime söyleyebilir,
- Başını sallayabilir ve “hayır” diyebilir,
- Birisine ne istediğini göstermek için işaret eder
Bilişsel (Öğrenme, Düşünme, Problem –Çözme)
- Telefon, fırça ve kaşık gibi sıradan objelerin ne için olduğunu bilir,
- Başkalarının dikkatini çekmek için işaret eder,
- Oyuncak bebek veya ayılara ilgi duyar ve onları besliyormuş gibi yapar,
- Vücudunun bir parçasını gösterebilir,
- Kendi başına karalama yapabilir,
- Mimiksiz, tek kelimelik yönergeleri takip edebilir, Örneğin; “ Otur” dendiğinde oturur
Hareket / Fiziksel Gelişim
- Yalnız yürüyebilir,
- Adımlayarak yürüyebilir ve koşabilir,
- Yürürken oyuncaklarını çekebilir,
- Kıyafetleri çıkartılırken yardımcı olabilir,
- Bardaktan içebilir ve kaşıkla yemek yiyebilir.
Eğer çocuğunuzda aşağıdaki belirtiler varsa doktorunuzla konuşarak Erken Davranınız; Başkalarına objeleri göstermek için işaret etmezse, Yürüyemezse, Sıradan objeler ne işe yarar bilmiyorsa, Başkalarını kopyalamıyorsa, Yeni kelimeler kazanmıyorsa, En az 6 kelimesi yoksa, Bakıcısı ayrıldığında veya geldiğinde umursamıyorsa, Önceden öğrendiği becerileri kaybetmişse.
NOT: Act Early Programının çevirisi Klinik Psikolog Çise Onur ve Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Erdem Beyoğlu tarafından yapılmıştır.