AİLEMİZ Dergisi olarak önceki sayılarımızda sunduğumuz American Center For Disease Control and Prevention tarafından geliştirilen Act Early (Erken Davran) Programını sizlerle paylaşmaya devam ediyoruz. Act Early, 2 aylık, 4 aylık, 6 aylık, 9 aylık, 1 yaş, 1,5 yaş, 2 yaş, 3 yaş, 4 yaş ve 5 yaş çocukların gelişim dönemlerine uygun hazırlanan bir aile takip programıdır. Program kapsamında toplam 4 ana alanda çocukların becerileri değerlendirilmektedir. Bunlar; 1. Sosyal / Duygusal, 2. Konuşma / İletişim, 3. Bilişsel (Öğrenme, Düşünme ve Problem Çözme) ve 4. Hareketler / Fiziksel Gelişim. Act Early programı, ebeveynlerin çocuklarının gelişimini kolayca takip etmesini ve sorunlu durumlarda vakit kaybetmeden hekimleri ile konuşmalarını önermektedir.
3 Yaşında bir çocuk neler yapar?
Sosyal/ Duygusal
- Yetişkinleri ve arkadaşlarını taklit eder,
- Yönlendirilmeden arkadaşlarına şefkat gösterir,
- Oyunlarda sırasını bekler,
- Ağlayan arkadaşına ilgi gösterir,
- “Benim” ve “Onun” kavramlarını anlar,
- Birçok duyguyu gösterir,
- Annesinden ve babasından kolaylıkla ayrılır,
- Rutinindeki büyük değişikliklere canı sıkılabilir,
- Kendi başına kıyafetlerini giyip çıkartır.
Konuşma / İletişim
- 2-3 adımlı yönergeyi takip eder,
- Aşina olduğu objeleri adlandırır,
- “İçinde”, “üzerinde” ve “altında” gibi kelimeleri anlar,
- Adını, yaşını ve cinsiyetini söyler,
- Arkadaşlarının adını bilir,
- “Ben”, “Bana”, “Sen”, “Biz” gibi kelimeleri ve arabalar, köpekler, kediler gibi çoğul kelimeleri söyler,
- Çoğu zaman yabancıların anlayabileceği kadar iyi konuşur,
- 2-3 cümleyle konuşmasını sürdürür.
Bilişsel (Öğrenme, Düşünme, Problem – Çözme)
- Düğmeleri, kolları ve hareketli parçaları olan oyuncaklarla oynar,
- Oyuncak bebekle, hayvanlarla ve insanlarla rol oyunları oynar,
- 3-4 parçalı yap-bozları yapar ,
- “İki” ne demektir bilir,
- Kalem veya pastel boya ile daire kopyalar,
- Kitap sayfalarını tek tek çevirir,
- 6 bloktan fazlasıyla kule yapar,
- Kavanoz kapaklarını çevirebilir ve kapı kollarını açıp kapayabilir.
Hareket / Fiziksel Gelişim
- İyi tırmanır,
- Kolayca koşar,
- 3 tekerlekli bisiklet sürer,
- Her adımını bir basamağa atarak, merdivenlerden inip çıkabilir.
Eğer çocuğunuzda aşağıdaki belirtiler varsa doktorunuzla konuşarak Erken Davranınız: Çok fazla düşerse veya merdivenlerden inip çıkarken sorun yaşıyorsa, Saçma veya belirsiz konuşuyorsa, Basit oyuncakları kullanamıyorsa (Çivi tahtası, basit yap-boz, ve döndürme kolu gibi), Cümle kuramıyorsa, Basit yönergeleri anlamıyorsa, Taklit edemiyor veya rol oyunları oynayamıyorsa, Oyuncaklarla veya diğer çocuklarla oynamak istemezse, Göz kontağı kurmuyorsa, Önceden kazandığı becerilerini kaybetmişse.
NOT: Act Early Programının çevirisi Klinik Psikolog Çise Onur ve Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Erdem Beyoğlu tarafından yapılmıştır.
