Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Dr. Armağan Ulubaş
Evet çocuk sahibi olmak istiyorsunuz ama istediğiniz ilk ay hamile kalma şansınız nedir? Ya da başka bir deyişle hamile kalmak için ne kadar bir süre geçmelidir?
Evli bir çiftin ilk ay gebe kalma şansı %25 dir. Seyahatler, askerlik süreci veya başka tür ayrılık dönemleri yaşamadan, özellikle yumurtlama olasılığının en yüksek olduğu adetin 12-16 günleri arası, haftada 3-4 kez cinsel ilişki kurulması ile çiftlerin yaklaşık %85’ i 1 yıl içinde gebe kalır. Kimine göre 2 yıllık süre zarfında çiftlerin %90 dan fazlası doğal bir gebelik elde eder. Bu süre sonrası halen gebelik elde edemeyen çiftler, bu konuda uzman kişilerden yardım almalıdır. 35 yaşın üzerinde olan ve bilinen bir problemi olmayan kadınlarda bu süre 6 aydır. İki defa ard arda düşük yapan, yumurtalık rezervi daha önceden az olduğu bilinen veya cinsel ilişki ile bulaşan ağır enfeksiyonları geçiren kadınlar ile, sperm parametrelerinde belirgin bozukluk olan erkekler bu 1 senelik süreci beklemeden hemen uzman hekimlere müracaat etmelidir.
İlk sene içerisinde kadınlar düzenli jinekolojik muayene olmalı ve rahim ağzı kanseri açısından taramalarını yaptırmalıdır. Bu arada çocuk sahibi olmak açısından herhangi bir tetkik veya muayene yöntemi önerilmez. Gereksiz yapılan her muayene ve tetkik çiftleri hem parasal hem de psikolojik açıdan yorar.
Doğal yoldan bir gebelik olabilmesi için kabaca 4 faktör gereklidir. 1) Sağlıklı bir sperm 2) Her ay düzenli olarak atılan sağlıklı bir yumurta 3) İki taraflı açık tüpler 4) Gebelik için sağlıklı bir rahim. Görüldüğü gibi gebelik oluşabilmesi için gerekli 4 faktörün 1’i erkeğe ait iken, geri kalan 3 faktör kadına aittir. Şimdi sırasıyla bu 4 faktörü inceleyelim.
Yukarıda açıkladığım şartlara uyan ve 1 sene içerisinde gebelik elde edilemeyen çiftlerde ilk istenen tetkik, erkekte 3-5 günlük cinsel perhiz sonrası bakılacak sperm testidir. Bu test normal ise erkekte daha başka bir test yapılmasına gerek yoktur.
Kadınlarda ise ayrıntılı bir jinekolojik muayene ve vaginal yolla bakılan ultrason sonrası, adetin 3. günü üreme hormonları, tiroid hormonları ve prolaktin adı verilen süt hormonlarına bakılmalıdır. Doğal yoldan bir gebeliğin oluşabilmesi için kadının her ay bir yumurta atması gerekir. Düzenli olarak her ay adet gören bir kadın %90 dan fazla bir oranda yumurtluyor demektir.
Spermin gidip yumurtayı döllemesi için bir köprü görevi gören tüpler ise adet kanaması bittikten sonraki birkaç gün içinde çekilen HSG filmi ile değerlendirilir. Doğal bir gebelik için her iki tüpün de açık olması gerekir. Tek tüpün kapalı olduğu durumlarda doğal bir gebelik olasılığı olmakla birlikte oldukça düşüktür. Tüplerin kapalı olduğu ve sucuk gibi şiştiği hidrosalpenks dediğimiz durumda doğal gebelik olamayacağı gibi tüp bebekte de başarı şansı oldukça düşüktür. Böyle bir durumda her iki tüp de bağlanmalı ve gerekirse çıkarılmalıdır.
HSG filminde rahimin de gelişiminin normal olduğu gözlenmeli, içerisinde gebeliğin gelişmesine engel bir anormalliğin olmadığı görülmeli ve ultrason ile rahim iç tabakasının ve adele kısmının durumu değerlendirilmelidir.
Yapılan tetkik ve tedavilerde gebeliğin oluşması açısından problem olan faktörler düzeltilmeli, düzeltilemeyen problemi olan veya tekarlayan tedavi başarısızlığı olan hastalar tüp bebek tedavisine yönlendirilmelidir.