Ferhat Atik
Arpın iyileştirici gücü
Dünyada yaygın olarak kullanılan arp terapiyi ülkemize getiren Arp Sanatçısı Deniz Aker Zeytincioğlu, kanser hastalarının kemoterapi sırasında endişe ve kaygılardan uzaklaşarak rahatlatmaları; ilkokul çağındaki çocukların ise rahatlama, güven duyma, zihinsel becerileri artırma ve iletişim yeteneklerini geliştirmeleri yönünde müziğin iyileştirici gücünü kullanıyor.
Dilerseniz önce Arp enstrümanından başlayalım. Nedir? Nasıl bir müzik aletidir?
Arp, İ.Ö. 3000 yılından bu yana, çeşitli evreler geçirerek ve biçimsel değişimlere uğrayarak bugüne ulaşmış, Klasik Batı Müziği’nde kullanılan en eski, telli bir müzik aletidir. Mısır, Mezopotamya, Ortadoğu ve Akdeniz uygarlıklarından eski Yunan ve Roma’ya kadar uzanan ve o dönemlerde ismi “Lir” olarak kullanılan arpın geniş bir kullanım coğrafyası vardır.
Arpın 47 teli ve yedi pedalı vardır. Her sesin bir pedalı vardır. Pedalların yardımıyla tellerin sesi değiştirilebilir. Bu pedallar üç ayrı konuma getirilebilir. Böylece bir nota diyez ve bemol olabilir. Arpın berrak ve dingin sesi, diğer enstrümanlardan kolaylıkla ayırt edebileceğimiz özel bir konumdadır. Dinlendirici tınısı ve ruhani çağrışımları ile arp, binlerce yıldır birçok kültür tarafından iyileştirici bir enstrüman olarak kullanılmıştır.
Arp Terapi’nin temellerini öğrenelim. Müzikle terapi nasıl oluyor? İyileştirme meselesi nasıldır?
Terapötik müzik, insanın fiziksel, ruhsal, zihinsel ve duygusal bütünlüğünü sağlayan bir terapidir. Müzikle terapi ülkemizde yeni yeni uygulanmaya başlansa da dünyada kullanılan yaygın bir yöntemdir. Hepimizin bildiği üzere evrende her şey, değişken ses dalgaları oluşturarak titreşim ve frekans halindedir. Ses, fiziksel bir enerjidir. Nota çalındığı zaman ses, havayolu ile kulağımıza gelerek vücudumuza giriş yapar. Tını enstrümanın karakteristik sesidir ve her enstrümanın kendine ait benzersiz titreşimleri vardır. Düşüncelerimizde bir titreşimdir. Baskı altında kaldığımız da endişe ve kaygı durumlarında bedenimizin titreşimleri bozulmaktadır. Fiziksel, ruhsal, zihinsel ve duygusal birliğin bozulması bir diğer anlamı ise hastalıkların kapıyı çalması demektir.
Arp terapi, arpın kullanıldığı iyileştirme türünü tanımlamak için kullanılan genel bir terimdir. Arpın tınısı ve zengin armonik yapısı bireyin endorfin hormonu seviyesini artırarak kaygı, stres, baskısal duygular, ağrı ve anksiyete hallerini azaltmakta ve dolayısıyla zihinsel odaklanmayı kolaylaştırıp anda kalmaya yardımcı olmaktadır. Yapılan araştırmalar sonucunda, arpın kronik acı ve ağrı üzerinde de etkili olduğu gözlenmiştir. Aynı zamanda stres ve depresyon gibi psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde de önemli bir etkiye sahiptir. Terapi müziği uygulamalarında kaygıda azalma, uyku düzeninde ve kalitesinde iyileşme, stresin azalması ve ruhsal durumun iyileşmesi gibi faydalı etkiler görülür.
Arp Terapi’yi pratikte uygulayan birisi olarak bunun uygulamalarını nerelerde ve nasıl yaptığınızı aktarır mısınız?
Arp ile interaktif çalışma imkanı yaratarak, çocuk, genç, yetişkin ve yaşlılara yönelik terapi uyguluyorum. Daha önce, Onkoloji Haftası’nda Onkoloji Servisi’ndeki kanser hastalarına yönelik 1 haftalık bir çalışmam olmuştu. Ardından trafik kazalarına, otopsiye giden polis mensuplarına ve Temel Eğitim Kursu’nda öğrenim gören polis adaylarına “Strese karşı Arp Terapi” projesini gerçekleştirdim. Son olarak Başbakanlık Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu’nun Milli Eğitim Bakanlığı ile yaptığı iş birliği sonucunda, KKTC genelindeki ilkokul 5’inci sınıflara yönelik yürütülen Arp Terapi Projesi’ni yaklaşık 3 yıldır gerçekleştiriyoruz.
Arp Terapi etkinliklerinden nasıl sonuçlar aldınız?
Arp terapi uygulaması için en önemli etkenlerden biri çalışmanın devamlılığıdır. Mesela uzun süreli ilaç kullanımında (kemoterapi dönemleri için) her hasta ile her gün 20 – 25 dakika çalışılması gereklidir. Onkoloji bölümündeki çalışmam sadece 1 haftalık olduğundan yeterli bir verimin alındığını düşünmüyorum.
KKTC genelindeki ilkokul 5’inci sınıflara yönelik arp terapi sunumunda ise, yaklaşık 2 bin öğrenciye kadar ulaştık. Bu süreçte her öğrencinin kalbine sadece bir kere dokunabilmiş olsak da, geniş bir öğrenci kitlesine ulaşmış olmamız gerçekten mutluluk verici. Aynı şekilde çocuklar ile çalışırken alınacak geri bildirimlerin verimli ve faydalı olabilmesi için, arp terapi uygulamasındaki süreç devamlılığı çok önemlidir. Bu program da uygulanacak süreç, ilerleme kaydetme açısından onemli bir fazdır.
Yaklaşık 3 yıldır devam eden bu projede, arp enstrümanı tınısı gerçekten çok etkileyici oldu. Hem enstrümanı ilk defa görmüş olmaları, hem de sesini ilk defa canlı dinlemelerinden dolayı ilk dikkatimi çeken nokta, “sessizlik ve tamamen arp üzerine konsantre olmalarıydı. Bu konsantrasyonun devamlılığı çok önemli bir faktördür. Bu faktör, derslerinde gösterecekleri başarıyla doğru orantılıdır. Arp terapi uygulamasındaki sürecin devamlılığı, çocukların hareket ve duyu sistemlerinin gelişimini destekler; dikkat ve konsantrasyon gibi zihinsel becerilerini kuvvetlendirir ve iletişim yeteneklerinin gelişimine yardımcı olur. Terapi sürecinin devamlılığı ile çocuklar fiziksel yeteneklerini yeniden şekillendirebilir. Ayrıca dil yetisinin gelişimine destek olarak, çocuğa ifade yeteneğini kazandırır. Aldığım geri bildirimlerin hepsi müziğin onları rahatlatması, mutlu hissettiklerini ifade etmeleri, hayal kurarak ileride neler yapacaklarını anlatmaları üzerineydi.
Arp terapi, bir yandan çocukların değişim ve gelişime yardımcı olurken, bir yandan da çocuklara, sıkıntı verici bir ortamın dışına çıkabilmelerini sağlar. Bu da, müziğin sosyal etkileşimde ki önemini bize bir kere daha gösterir.