Çocuk ve Ergen Psikiyatristi
Dr. Erdem Beyoğlu
Uyku, bebeklik döneminden itibaren sürekli değişmekte ve zamanla olgunlaşıp düzenli bir şekle girmektedir. Bebekler günde 16 – 17 saat uyurken giderek uyku zamanları azalmaya ve uyanıklık süreleri uzamaya başlar. Böylelikle uyku – uyanıklık düzenleri gelişir.
Çocuklardaki uyku düzeni gelişimi sırasında birçok sorun görülmektedir. Ancak bu sorunlar içerisinde aileleri en çok endişelendiren durumların başında Uyku Terörü gelmektedir.
Uyku Terörü, aslında çocukları olduğu kadar aileleri de olumsuz yönde etkilemekte ve onlarda ciddi kaygılara neden olmaktadır.
Gece Terörü Nedir?
Gece Terörü, sıklıkla okul öncesi çocuklarda görülen ancak bazen de ilkokul çağı çocuklarında görülebilen uyku bozukluklarından birisidir.
Temelde çocuğun uykuya dalmasının ardından ortaya çıkan bir tablodur. Genellikle uykuya daldıktan 1 saat sonra, derin uyku sırasında görülmektedir. Genellikle kısa sürer. Sıklıkla 3 ila 5 dakika sürmekle birlikte bazen 45 dakikaya kadar uzadığı da görülmektedir.
Gece Teröründe, çocukta uyku sırasında aniden ortaya çıkan;
Kontrol edilemeyen ağlama,
- Korku hali,
- Terleme,
- Titreme,
- Hızlı nefes alma,
- Şaşırmış veya ifadesiz bakışlar gözlenmektedir.
Gece Terörü sırasında çocuk etrafındakilerin farkında olmamakta ve etrafındakileri tanımamaktadır.
Gece Terörünün ortaya çıkmasının ardından çocuk yeniden uykusuna döner ve uyur. Ertesi gün ise, anne babasının aksine, herhangi bir şekilde olayları hatırlamaz.
Sıklıkla stresli yaşam olaylarına maruz kalan ve mutsuzluğu olan çocuklarda daha sık görülmektedir. Bunun yanında fazla yorgun olan veya fazla ekran maruziyeti olan çocuklarda da sık olarak görülmektedir.
Tedavi
Gece Terörünün en iyi tedavisi olgunlaşmadır. Zamanla olgunlaşan çocuk derin uyku sırasında belirti göstermemeye başlar. Bunların yanında mutsuzluğun ve kaygıların eklendiği tablolarda çocuğun rahatlatılması ve uykusunun düzene sokulabilmesi amacıyla çocuğun yaşına ve durumunun ciddiyetine bağlı olarak ilaç tedavileri de kullanılabilmektedir.
Ailelere Öneriler
Gece Terörü olduğunda, ailelerin sakin olması çok önemlidir. Ortaya çıkan tablonun kısa süreli ve geçici olduğunu unutmayınız.
Gece Terörü sırasında çocuğunuzu uyandırmaya çalışmayınız. Bu onu gereksiz yere hırpalamanıza neden olabilir. Tablonun hafiflemesinin ardından çocuğunuzun kendiliğinden uyuyacağını unutmayınız.
Gece Teröründe temel hedefinizin çocuğun kendisine zarar vermesini engellemek olduğunu unutmayınız.
Gece Terörü zamanla çocuğunuzun olgunlaşması ile kendiliğinden geçecektir ancak bazen aşırı yorgun olma, stresli yaşam olayları gibi nedenlerle daha sık bir şekilde de karşınıza çıkabilmektedir. Böyle zamanlarda Gece Terörüne karşı hazırlıklı olmanız sizlerin olaylara daha kolay müdahale etmenizi ve daha sorunsuz geçirmenizi sağlayacaktır.
Çocuğunuzun Gece Terörü durumu bittikten sonra ise iyi bir uyku düzeni geliştirmesi için alttaki önerileri uygulayabilirsiniz.
İyi bir uyku düzeni için;
Uykuya hazırlık her zaman önceden başlar. Yani uyku saatini önceden belirlemeniz ve ona uygun şekilde davranmanız uyku davranışının ve rutinin gelişmesini kolaylaştıracaktır. Ayrıca çocuğunuzun sağlıklı gelişimi için yanında yatmamanız gerektiğini unutmayınız. Yanında yatmanız kısa vadede değil ancak orta ve uzun vadede sağlıklı uyku düzeni kazanmasını ve özgüveni yerinde birey olmasını engelleyecektir.
Gün içerisinde;
- Gün içerisinde çocuğunuzun fazla uyumasına fırsat vermeyiniz.
- Gün içerisinde fiziksel aktivitelere ağırlık vermeniz ve ekran zamanını kısıtlamanız yorulmasına ve uykuya geçişine kolaylık sağlayacaktır.
Yatmadan önce;
- Uyku saatinden yarım saat önce evde gerekli düzenlemeleri yapmanız için ekranları kapatmanız ve ilgi çekici aktiviteleri bitirmeniz gerekmektedir.
- Son yarım saat içerisinde diş fırçalama, tuvalete gitme gibi uyku öncesi rutinleri uygulamanız çocuğunuzun motivasyonunu arttırmaktadır.
- Geceleri uykularını düzenlenmeye yardımcı olmak için mümkün olduğunca sessiz, sakin ve loş bir ortam hazırlayınız.
- Uyanıp sizi çağırdığında her zaman yanına gitmeyiniz ve cevap vermeyiniz. Biraz ertelemeye ve gerçek ihtiyacına göre davranmaya çalışınız.
- Çocuğunuzun odasına gitmek yerine orada olduğunuzu hissetmesine yardımcı olun. Gitmeniz gerekirse de uzun kalmamaya özen gösteriniz.
- Yanından yavaş yavaş uzaklaşmaya çalışın ve mutlaka konuşurken odadan ayrılacağınızı ama yakınlarda olacağınızı belirtin.