Ferhat Atik
ve Mine Avkıran Nur
Ebeveynlerin göz hastalıkları ile ilgili bilgi eksikliği; çocukları, tedavisi zorlaşan sorunlarla karşı karşıya bırakabilir. Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Serkan Dağdelen, çocuklarınızı göz doktorunuza götürmeniz gereken durumlar hakkında Ailemiz Dergisi’ne bilgiler verdi ve en sık görülen göz problemlerini anlattı.
Çocuklar ya da bebekler kaç yaşında göz muayenesine götürülmeli ve bu daha sonra ne sıklıkla tekrarlanmalıdır?
Yeni doğan bebek, çocuk doktoru tarafından doğum sonrası kabaca muayene edilmektedir. Bizim önerimiz, bebeğin ilk 1 ay içinde bir göz hekimi tarafından da değerlendirilmesi şeklindedir. Bunun nedeni, doğum sonrası görülmesi mümkün göz tansiyonu, katarakt, göz tümörleri gibi erken tanı konması hayati önem taşıyan bu hastalıklara erken tanı konulup müdahale edilmesidir. Sonraki göz kontrolleri, 6 ay ile 1 yaş arasında 2- 3 yaş ve okul öncesi, okula başladıktan sonra da yılda 1 kez göz kontrolü öneriyoruz.
Okul öncesi dönem, özellikle şaşılık, göz tembelliği, kırma kusurlarının erken tanı ve tedavisinde önemlidir. Bu yaş grubu, özellikle ifade sıkıntısından, özel cihazlarla göz ölçümleri yapılması gereken gruptur.
Çocuklarda en sık görülen görme sorunları nelerdir?
Yenidoğan döneminde enfeksiyonlar yaygın görülürken immun sistemin gelişmesiyle allerjik konjonktivitler ön plana çıkmaya başlar.
Yenidoğan döneminde %2 oranında bebekte göz yaşı kanal tıkanıklığı görülebilir. Kırma kusurları, tahmin edildiğinden daha fazla karşımıza çıkmaktadır.
Göz tembelliği ise, ciddi olup erken yakalandığında tedaviye cevabın çok yüksek olduğu bir hastalıktır.
Şaşılık, bazen ailenin gözünden kaçabileceği için uzman kontrolü gerektirir.
İlkokul çağında kırma kusurları, % 25 oranının üzerindedir. Kırma kusurları, algı ve öğrenme güçlüğü, göz yorgunluğu ve buna bağlı dersten erken sıkılma gibi durumlara yol açabilir. Aile, bazen bunu haylazlık olarak yanlış değerlendirir.
Bir çocuğun gözünün bozuk olup olmadığını ebeveynler nasıl anlayabilir?
Çocuk, gözlerini veya bir gözünü kısarak bakıyorsa, baş pozisyonu yapıyorsa, objelere olması gerekenden çok yaklaşarak bakıyorsa veya az ilgi gösteriyorsa, sık sık gözlerini ovuşturuyorsa muhakkak göz kontrolü gerekmektedir.
Halk arasında arpacık olarak bilinen göz kapak iltihapları, bazen hipermetropinin habercisi olabilir.
Sürekli televizyon ya da tablet karşısında olan çocukların gözlerinde herhangi bir sorun olur mu? Yaş gruplarına göre, tv izleme ya da tablet kullanma süresi ne olmalı?
Özellikle son dönemdeki pandeminin getirdiği kısıtlamalar ve online eğitime geçilmesi, göz problemlerini maalesef artırmıştır. Yapılan bilimsel çalışmalar, ekran kaynaklı mavi ışığın gözlerde numara artışına yol açtığını göstermiştir. Monitör karşısında zorunlu süre çok arttığından çocukları; tablet, telefon ve bilgisayar gibi araçlardan mümkün olduğunca uzak tutmaya çalışmalıyız. Benim kişisel önerim, oyun için süreyi 20 dakika ile sınırlandırmaktır. Yapılan bilimsel çalışmalar, çocukların günde 2 saat gün ışığında bulunması ya da oynamasının, kırma kusurunun ilerlemesini oldukça yavaşlattığını göstermiştir.
Doktor tarafından kendisine gözlük verilen bir çocuk, gözlüğünü takmazsa ne olur?
Gözlük; kırma kusurunu gidermek, şaşılığı tedavi etmek, göz tembelliğini tedavi etmek gibi amaçlarla verilir. Takılmadığında, sonuçları da ağır olabilir. Bizim tedaviye en iyi cevap aldığımız dönem, küçük yaş grubudur.