Eğitim Uzmanı ve Danışmanı
Ayşe Hunat Öztoprak
Kıbrıs’a yerleşmeden evvel kurucu müdürlüğünü yaptığım özel bir anaokulunun bulunduğu konum nedeniyle tam bir Orman Okulu olmaya aday olması üzerine heyecanla eğitim programı çalışmalarına başladığımı hatırlıyorum. Sınıf olarak bildiğimiz dört duvarın dışında sınırsız bir öğrenme ortamı sunuyordu doğa. Böylece yaratıcılığımın genişlediğini hissediyordum. Bir öğretmen olarak muhteşem bir fırsattı! Bakış açınızın değiştiğini ve bilinen uygulamaların dışında düşünmeye başladığınızı fark ediyorsunuz. Sene 2010’du ve İstanbul’daki ilk Orman Okulunun kuruculuğunu yapıyordum. Zaman içerisinde birçok okulun orman pedogojisi üzerine denemeler yaptığını ve samimi içerikler yaratmaya çalıştıklarını gördüm. Okullar, öğrencilerini doğa ile etkileşimde bulundurmaya çalışan ve doğanın bilgeliğinden faydalanmalarını sağlayacak yeni öğrenim süreçleri planlamanın yollarını arıyorlardı.
Evet, Orman Okulları alternatif eğitim başlığı altında yer alıyor çünkü konvansiyonel eğitim sistemlerinden ayrı bir yapı sergiliyor. Orman pedogojisi, düzenli ve bütünsel gelişim fırsatları sunan, öğrenen merkezli ilham verici bir öğrenme süreci. Oynamayı, keşfetmeyi risk almayı destekleyen uzun vadeli bir eğitim programı takip etmeyi amaçlar. Açık hava eğitimleri, ki bu orman olduğu kadar deniz, göl kenarı, çöl, tarla vb. içerisinde yaşanan ortamın sağladığı fırsatlara göre değişiklik gösterebilecek doğal alanlarda, öğrenenin yönlendirmesi ile uygulamalı deneyimler yaratarak güven ve öz saygı geliştirir. Yeni ve yaratıcı nesli desteklemek üzere gelişimsel değerlere bağlı, sürekli öğrenme stillerini ve becerilerini geliştiren öğretmenlerce uygulanır. Temelleri İskandinavya’da bir yaşam biçimi olarak görülen açık hava kültürüne kadar uzanır ve 90’ların başında Avrupa’da uygulamalarına rastlanır.
Öğrenme süreci bilgi edinmenin ötesinde öğrencilerin sosyal, duygusal, ruhsal, fiziksel ve entellektüel olarak gelişmelerine yardımcı olur. Öğrencilerin deneyim elde etmeleri ve risk almaları için güvenli, yargıdan uzak besleyici ortamlar yaratır. Orman Okulları, dünya ile derin ve anlamlı bir bağ kurulması ile öğrencinin dünyaya nasıl uyduğuna dair bir anlayış geliştirmesine ilham olur. Riske yaklaşımımız, öğrencilerin gerçek dünya sorunlarını çözerek, kendine inanç ve direnç oluşturmasına yönelik yeteneklerini sürekli olarak geliştirmeleri anlamına gelir. Risk, fiziksel zarar görme potansiyelinden daha fazlasıdır. Bütünseldir ve yaptığımız her şeyde risk vardır. Ancak risk alarak ve aşarak büyürüz. Bu nedenle Orman Okulları öğrencilerinin sağlıklı, esnek, yaratıcı ve bağımsız öğrenenler olma yolunda imkanlar sunarak önlerini açar.
Orman Okullarının sonuçlarını destekleyecek çok sayıda araştırma var ancak önemli olanın sadece eğitimin sonuçları ve araştırma olmadığını biliyoruz çünkü çocukların yüzlerindeki mutluluğu, duruşlarındaki özgüveni görebiliyoruz. Öğrencilerim doğada olmaya bayılıyordu!
Orman Okulu nedir?
Gerçek anlamda bir Orman Okulunu şekillendiren ve yöneten altı temel ilke mevcut. Açık hava eğitiminin bir çok biçimi ve hepsinin sunduğu farklı değerler var ancak Orman Okulu, erişimi, sunumu ve etkisi bakımından benzersizdir. Bahsi geçen altı ilke şunlardır;
Uzun vadeli bir süreçtir. Orman Okulları tek seferlik veya seyrek ziyaretler yerine düzenli olarak, hava şartları ne olursa olsun uygulanan uzun vadeli bir program içerir. Planlama, gözlem, uyarlama ve gözden geçirme döngüsü söz konusudur.
Doğal ortamda gerçekleşir. Öğrenen ve doğal dünya arasında yaşam boyu sürecek bir ilişkinin gelişimini desteklemek için ormanlık veya doğal açık alan bir ortamda gerçekleşir.
Öğrenci merkezli süreçtir. Modern eğitim felsefelerine dayandırılabilecek, topluluk oluşturma yolunda varlık, gelişme ve öğrenmenin öğrenciye bağlı olduğu bir süreçtir.
Bütünsel gelişim. Dayanıklı, kendine güvenen, bağımsız ve yaratıcı öğrencileri teşvik ederek eğitimde yer alan öğretmenler ve veliler dahil herkesin bütünsel gelişimini teşvik eder.
Risk fırsatı sunar. Öğrencilerin çevreye ve kendi gelişimlerine uygun, destekli riskler almalarına fırsat tanır.
Orman Okulu uygulayıcıları yürütür. Mesleki uygulamalarını sürekli olarak sürdüren ve geliştiren nitelikli öğretmenler tarafından yürütülür.
Öğrenci merkezli yaklaşım, mevsimler boyunca doğal dünyanın sürekli değişen harikaları, potansiyeli ve zorlukları ile iç içe, merak ve keşif barındıran bir eğitim programı deneyimleme fırsatı sunar. Bu imkan her deneyimi özel ve değerli kılar.
Apartmanlar arasında, stresli şehir yaşamında yetişen çocuklarımız için nefes gibi gelen bir eğitim orman pedogojisi. Kıbrıs’ımız bu bahsettiğim kısıtlanmış yaşantıların dışında kalabiliyor halen ancak bilinçli bir yaklaşım şart çünkü zamanın nasıl akıp gittiğini fark etmiyoruz ve gerekli düzenlemeler yapılmaz, eğitimsel kararlar alınmazsa doğaya yabancılaşan bir nesil yetişmesi büyük şehirlerde olduğu gibi kaçınılmaz olabilir. Doğayı koruma bilincine şu an sahip olmamız gereken bir dönemde yaşıyoruz ve gerçek şudur ki tanımadığımız bir şeyi korumamız mümkün değil.
