Uzman Diyetisyen
Selen Teksoy Tamel
Her dönemde olduğu gibi yaz aylarında da çocuklarımızın doğru beslenmesi önemli bir konudur. Büyüme ve gelişme döneminde beslenmenin ne kadar önemli ve dikkat edilmesi gereken bir konu olduğunu daha önceki yazılarımda sıklıkla bahsettim.
Yaz aylarında önümüze çıkan beslenme sorunlarına ve bu konularda neler yapabileceğimize birlikte bir göz atalım.
- SU İÇMEK — İÇİRMEK
Yaz aylarında yaşanabilecek en büyük sıkıntı yeterli miktarda su tüketme konusudur. Bu dönemde en fazla problem yaşayanlar ise su tüketimi konusunda sürdürülebilir bir alışkanlığı kazanamayanlardır.
Genelde son dakikada artık vücudumuz çok susuz kaldığında ve bize alarm verdiğinde su içmek aklımıza geliyor. Ebeveynler bu alışkanlığı kazanamayınca çocuklarına da bunu kazandırmak çok daha zorlaşıyor. Her konuda olduğu gibi bu konuda da örnek olmak çok önemlidir.
Suyu ne kadar içmemiz gerektiği sorusunun yanıtı da kişiden kişiye göre değişiyordur.
Yeterli su içtiğimizi anlamanın en iyi yolu idrar rengini kontrol etmekten geçer.
- ÖĞÜN SAATLERİNE DİKKAT
Yaz aylarında öğün saatleri bayağı etkilenmektedir. Çocukların okullar kapandıktan sonra uyku saatlerindeki gecikmeler ve dolayısı ile sabah erken kalkma problemleri öğünlerinden saatlerini değiştirmekte hatta bazen öğün sayılarını da etkilemektedir.
En çok etkilenen öğün ise kahvaltı olmaktadır. Tabii ki okula gidermiş gibi kalkın ya da okul zamanı kahvaltı yaptığınız saatte kahvaltı yapın gibi bir söylem çok doğru ve gerçekçi olmaz. Ancak bu sabah kahvaltısını atlayabilirsiniz veya sabah ile öğle yemeğini birleştirip yiyebilirsiniz anlamına da gelmez.
Öğün saatlerinin kayması, öğün sayılarının azalması hem iştah sorunlarını doğurmakta hem de büyüme gelişmeyi olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Çünkü öğün sayıları azaltılınca çıkabilecek en önemli problem büyüme ve gelişmenin devamı ve hormonal düzen için yeterli miktarda yiyecek yenip yenmemesidir.
- UYKU DÜZENİ VE KALİTESİ
Uyku; beynimizi sakin ve ayık tutabilen bir güç kaynağı.
Biyolojik saate göre düzenli uyku insan vücudunun yeniden güç toplamasını sağlıyor. Kaliteli ve iyi bir uyku, dikkat süresi, bedensel ve zihinsel performansta artış anlamına geliyor. Uyku, bebek ve çocuk gelişiminde beslenme kadar önemli bulunuyor. Yani aslında annelerimizin “Uyusun da büyüsün” ninnisi doğru bir durumdur. Erken yatan ve kaliteli uykusu olan çocuklar, uyumayanlara göre çok daha iyi büyüyorlar.
Tabii ki bu dönemde uyku kalitesini ve uyku süresini etkileyen en önemli problemlerden biri teknolojik cihazlardır.
Gece belli bir saatten sonra telefon, televizyon, tablet gibi teknolojik cihazların kullanılmaması önerilmektedir. Bunların yerine kitap okuma alışkanlığını kazandırmak çok daha iyi sonuçlar doğuracaktır.
- İÇECEK SEÇİMLERİ
Bu sıcak yaz aylarında soğuk içecekler çok fazla cazip gelmektedir. Bazen hatta belki de büyük çoğunlukta bu içecek seçiminin su olmadığını söylemek pek de yanlış bir söylem olmaz. Ev yapımı limonatalar, meyve suları…. Bu noktada aşırı derecede şeker tüketimini de artırmış oluyoruz. Bu durum hem iştah kontrolünü etkilerken hem de öğün saatlerini etkileyebilmektedir.
Ayrıca günlük alınması gereken karbonhidrat miktarını artırmakta bu da yağ artışına neden olmaktadır. Bu içecekleri nadiren tüketmek yapılacak doğru harekettir. Bunun yerine içeceğiniz suyu aromalandırmak, farklı içecek arayışınıza güzel bir çözüm olabilir. Örnek vermek gerekirse buz kalıplarının içerisine dönemin meyve parçacıklarından (çilek, kayısı, kiraz…) küçük küçük parçalar halinde ilave edip veya nane yaprakları ile küçük limon parçalarını kalıplara ekleyip üzerine su ilave ederek dondurmak ve sonrasında gün içerisinde farklı içecek tüketmek istediğinizde bunları suyunuza ilave etmek keyifli bir içecek haline gelmesine yardımcı olabilir.
- FİZİKSEL AKTİVİTE
İklim değişimi ve küresel ısınma ile zaten çok sıcak geçen yaz aylarının daha da sıcak geçmesine ve bizleri olumsuz etkilemeye başladı. Bu dönemlerde havuz ve deniz etkinlikleri hareketi biraz artırsa da bu etkinlikler planlanmadığı günlerde sıcaklardan evden dışarıya adım atmak zor gelmekte dolayısı ile o günlerde hareket azalmaktadır.
Sıcakların kırıldığı akşam saatlerinde ailece yapacağınız yürüyüşler veya pandemi kurallarına uyarak parklarda oynanacak oyunlar çocuğunuzun daha çok hareketli olmasına destek sağlayacaktır.
- ATIŞTIRMALIKLAR — ARA ÖĞÜNLER
Bu dönemin en meşhur ve en çok aranan atıştırmalığı hiç şüphesiz DONDURMA‘dır. Dondurmayı sevmeyen var mı?
Evet hepimiz çok seviyoruz ancak gıda teknolojilerinin değişmesi ve ilerlemesi ile birlikte son dönemde eskiden bilinenin (vanilyalı, çikolatalı, çilekli…) aksine artık bisküvili, oreolu, acıbademli, karamelli ve daha birçoğu…
Saymakla bitmeyen çeşitlerin üretilmesi seçim şanslarımızın artması hem miktar olarak hem de kalori olarak artışa neden olmaktadır.
Aslına bakacak olursanız bence hiçbir besin yasak olmamalıdır. Yasaksız bir beslenme programı sürdürülebilirdir. Ancak yine de yasak olmaması demek miktarının da belirlenmemesi anlamında değildir.
Bizler her zaman öneride bulunurken sütlü tatlı tercih etmeniz gerektiğini savunuyoruz. E dondurma da sütlü bir tatlı derseniz haklısınız derim. Sadece en sadelerine kaçmaya çalışırsanız o zaman kalori açısından biraz daha düşük olabilir.
