Mine Avkıran Nur
ve Ferhat Atik
KKTC’de lenfödem alanında çalışan ilk kliniğin sahibi, Uzman Fizyoterapist Emine Kütüküt, çocuklarda görülen fil hastalığı olarak bilinen Pediatrik Lenfödem hakkında Ailemiz Dergisi aracılığıyla, ebeveynlere önemli bilgiler verdi. Emine Kütüküt, Pediatrik Lenfödemin kontrol altında tutulmasının çocuğun hayat kalitesi açısından önemli olduğuna vurgu yaparak, bu konuda başarılı sonuçlar elde etmek amacıyla erken tanı ve etkin tedavinin önemine dikkat çekti.
Pediatrik Lenfödem nedir?
Pediatrik Lenfödem, Primer Lenfödem ya da çocuklarda görülen Fil Hastalığı olarak da isimlendirilmektedir. Lenf sisteminin doğuştan hasarlanması sonucu fonksiyon görememesidir. Klinik ortamda en fazla el, ayak ya da genital bölge üzerinde karşımıza çıkmaktadır.
Pediatrik Lenfödem nasıl ortaya çıkar? Belirtileri nelerdir?
Primer Lenfödem, kendi içerisinde açığa çıktığı yaşa göre 3 kısma ayrılmaktadır. Primer Lenfödem, doğumda mevcut olduğunda ‘konjenital’, 35 yaş öncesi açığa çıktığı zaman ‘prekoks’ ve 35 yaş sonrası açığa çıktığı yaşa göre ‘tarda’ olarak isimlendirilmiştir. Pediatrik Lenfödem, bebek doğduğu zaman elinin üzerinde ya da ayağının üzerinde ödem yani şişlik görülmesidir.
Pediatrik Lenfödem belirtilerini özetlemek gerekirse; iki ayak ya da eller yan yana getirildiği zaman, ikisinden biri üzerinde belirgin şişlik söz konusudur. Ayak ya da el üzerinde oluşan bu ödem, bazı durumlarda protein birikimine bağlı olarak ‘gode’ denilen çukur bırakmaktadır. Bazı durumlarda ise iz yapmayan yumuşak kıvamdadır. Şişlik gelişen el ya da ayak tırnakları ise yaprak gibi ince ve yırtılma kıvamındadır. Dokunulduğu zaman ağrı yapmaz. Bebekte herhangi bir enfeksiyon söz konusu değilse cilt rengi ve ısısı da normaldir.
Tedavi yöntemi nasıldır? Erken tanı önemli mi? Pediatrik Lenfödem tamamen son bulur mu?
Lenfödem tedavisinde erken tanı çok önemlidir. Önceleri aile, normal olarak kabul edebilir ya da doğum kaynaklı bir ödem olduğunu düşünebilir. Fakat yukarıda belirtiğimiz gibi iki uzuv arasında belirgin bir fark varsa bu, bir başlangıçtır. Lenfödem tedavisini bu alanda eğitim almış, sertifikalı uzman fizyoterapistler uygulamaktadır. En başta belirtmeliyiz ki makine ile uygulama yapılması, kesinlikle tehlikeli ve zararlıdır. Günümüzde etkin bir şekilde kullanılan lenfödem tekniği, Kompleks Boşaltıcı Fizyoterapi Tekniği olarak isimlendirilmektedir. Bu tekniğin temeli, Manuel Lenf Drenajı Tekniği ve kompresyon tedavisine dayanmaktadır. Tedavi yöntemi; dört ana öğe ve iki fazdan oluşur. Bunlar; Manuel Lenf Drenajı, Kompresyon Tedavisi, cilt bakımı ve boşaltıcı egzersizleri içermektedir. İlk faz, boşaltım fazı olarak isimlendirilmektedir. Bu fazda amaç; ödemi en aza indirmektir. Ödem indikten sonra ikinci faza yani koruma fazına geçilir. İkinci faz, ödemi minimuma inen uzvun tekrar şişmesini engellemek yani koruma amacıyla yapılır. Ödem azaltıldığında, tedavi etkisinin korunması amacı ile kişiye özel üretilmiş kompresyon giysileri kullanılmalıdır.
Pediatrik Lenfödem ya da Lenfödem, maalesef son bulmaz. En aza indirgenir ve kontrol altında tutulur.
Pediatrik Lenfödem hastası bir bebek ya da çocuk nelerden kaçınmalıdır ya da neler yapmalıdır?
Bu konuda aile, önemli bir rol oynamaktadır. Öncelikle aileye hastalık hakkında detaylı bilgi veriyoruz ve bu bilgileri her seansta aileye vurguluyoruz. Sıcak ortamlar, sivrisinek ısırması, arı sokması, yanık oluşması, tırnakların derinden kesilmesi, ayakkabının sıkması gibi durumlar risk faktörleridir. Bebek ya da çocuğun aile yardımı ile gösterilen egzersizleri yapması, tedavi sürecini kolaylaştırır.
Eklemek istedikleriniz nelerdir?
Fil Hastalığı, kronik ve ilerleyici bir tablodur. Kontrol altına alınmadığı zaman cilt, elastikiyetini kaybeder, doku bütünlüğü bozulur ve açık yaralar gelişir. Bu nedenle en erken zamanda tedavi olunmalıdır.
