Uzman Diyetisyen
Selen Teksoy Tamel
Benim çok sık kullandığım bir terimdir. “ASKERLERİ GÜÇLENDİRMEK” gerekiyor ki her an her saniye saldırıya hazır bekleyen düşmanlara karşı savaşabilelim. Bunun için de askerlerimizi doğru beslemeli ve her daim hazır tutmalıyız. Bizim askerlerimiz tam da tahmin ettiğiniz gibi “BAĞIŞIKLIK SİSTEMİMİZ” dir. Bağışıklık sisteminin görevi, vücuda giren tehlikeli mikropları hastalığa veya hasara neden olmadan önce tespit etmeye ve ortadan kaldırmaya yardımcı olmaktır.
Havaların ısınması ile birlikte kalın ve bol kıyafetlerden kurtulmaya başlarız ve tam da o anda birçok kişiyi tatlı bir telaş sarar.
Fazla kiloların ortaya çıktığı veya havuz ve deniz sezonunu açılacağı ve olması gereken mayo vücutlarına hazırlanmak gerektiği aklımıza düşüyor. Nedense baktığımız her noktada da bu telaşları körükleyen bir reklam veya bir ilan ile karşılaşırız. Sosyal mecralar artık bizlerin korkulu rüyası olmaya başlıyor. Hem ebeveyn olarak çocuğumuza örnek olma durumundan dolayı hem de interneti kullanan çocuklarımızın da aynı reklamlarla karşılaşması çok küçük yaştan beyinlerine yanlış mesajlar kazınmasını sağlamaktadır. Bu noktada da küçük yaşlarda miniklerinizden ve ergenlerden de sıklıkla kilo ve beden algıları ile ilgili çok fazla yorum duymaktayız.
Verilmesi gereken mesaj vücudumuza dört mevsim iyi bakmamız gerekiyor ki o da bizi o denli özen ve itina ile koruyabilsin, taşıyabilsin.
Yazın ayrı bir savaş, bahar dönemi ayrı, kışta ise ayrı bir savaşla baş etmemiz gerekiyor. Bu savaşlarda galip gelebilmek için ve hatta bu galibiyeti bir ömür boyu sürdürebilmek için başta düşünülmesi gereken nokta beden algımız değil bağışıklık sistemimizdir.
Her dönem sağlık için sürdürülebilir beslenme programları uygulamak çok önemlidir. Bu da bir süreci içermektedir. Birkaç gün dengeli beslenme ile her şey yoluna giremez. Bu süreç de bize dört mevsim kilodan çok bağışıklığa odaklanmamız gerektiğini göstermektedir.
Her şeyden önce hep merak ettiğim bir soruyu sizlere de sormak istiyorum.
Neden yaza hazırlık diyetlerinden bahsediliyor da kışa ya da bahara hazırlık diyetlerinden bahsedilmiyor?
Aslında YAZ DİYETİ diye bir beslenme programı üniversitelerde okutulmuyor. Hatta akademik makalelerde de böyle bir konunun esamesi okunmazken biz ne yapıyoruz? NE YAPIYORSUNUZ? Sadece kendinize zarar vermekle kalmıyorsunuz ayrıca çocuklarınızın hafızasına büyüme döneminde yanlış mesaj kaydedilmesini sağlıyorsunuz.
Her dönem için bağışıklık güçlü olmalı ve bunu da desteklemenin birkaç altın kuralı vardır. Gelin hep birlikte bağışıklığın güçlendirilmesinde önemli olan altın kurallara bir göz atalım ve bunları çocuklarımıza da aşılamaya başlayalım.
- Sürdürülebilir sağlıklı ve dengeli beslenmeye odaklan
Sürdürülebilir beslenmede en uygulanabilir olanı çocukluk çağında öğrenilenidir.
Tabii ki sadece öğrenme ve çocuklarımıza öğretme yeterli değil ayrıca bunu uygulanabilir kılmak da diğer önemli noktadır.
Çocukluk çağında öğrenilen bilgileri tekrarlamak ve hayata geçirilmesini sağlamak, yaşam tarzı haline getirmek sürdürülebilir olmanın temel basamağıdır. Bunun için yapılabilecek birkaç ipucu;
- Mümkün olduğunca her besin grubundan her öğünde tüketmek,
- Önceden yemek planı yapmak ve sağlıklı öğünler hazırlamak (bu sürece çocuğunuzu da katmak)
- Hızlı hazır gıda tüketimini en aza indirmek,
- Paketli ürünlerden uzak durmak,
- Sebze ve meyve tüketimini teşvik etmek gerekirse farklı pişirme yöntemleri ile çocuğunuzun da sevebileceği şekle getirmek,
- Su içmeyi alışkanlık haline getirmek.
- Egzersiz yap
Düzenli egzersiz yapmak bağışıklığı destekler.
Ayrıca düzenli egzersiz bir stres azaltıcıdır. Başarılı bir stres yönetimi dengeli bir bağışıklık sistemi için çok önemlidir.
Yetişkinler için haftada en az 150 dakika orta şiddette egzersiz, çocuk için ise günde 60 dakika egzersiz önerilmektedir.
- Yeterli ve kaliteli uyku uyu
Bağışıklık ve uyku arasındaki ilişki her zaman gündemde olan bir konu olmuştur.
Yeterli uyku almanızı sağlamak bağırsak sağlığı ve bağışıklık için çok önemlidir. Bir çok çalışma yetersiz uykunun bağışıklıkta azalmaya neden olduğunu göstermektedir.
Uyku ile mücadele ediyorsanız;
- Her gün aynı saatte uyanmaya çalışın.
- Gün ışığından faydalanmak. Araştırmalar düşük D vitamini seviyelerinin düşük kalite ve azalan uyku süresi ile ilişkili olduğunu göstermiştir.
- Düzenli egzersiz yapın. Ancak yatmaya yakın yapılan egzersizin uykuya dalmayı zorlaştırdığını ve uyku bozukluğuna neden olabileceğini unutmayın.
- Uzun öğleden sonra uykularından kaçının.
- Gece geç saatlerde yemekten kaçının.
- Yatmadan en az 30 dakika önce elektronik cihazları kapatın.
- Yatmadan önce ışıkları kısın. Bu durum beynin yatma zamanının gelmiş olduğunu teşvik edecektir.
- Telefon ve dizüstü bilgisayarının yatakta kullanılmasından kaçının.
- Stresi etkin bir şekilde yönet.
Stresi yönetmek için egzersiz, yoga (ki çocuk yogaları da şu anda uzmanlar tarafından etkili bir şekilde yaptırılmaya başlandı), meditasyon gibi bilimsel olarak kanıtlanmış stratejiler vardır. Hem kendinizin hem de çocuğunuzun stres yönetimine katkı koyacak bu yöntemleri uygulamanız bağışıklığınızı destekleyecektir.
Her zaman önerdiğimiz sizin ve çocuğunuzun bağışıklık sistemini güçlendirmek için yaşam tarzınızı değiştirmeli ve bu konuda hem çocuğunuza örnek olmalı hem de yol gösterici olmalısınız. Bunun için de çocuğunuzla birlikte yapılabilecekleri (egzersiz, meditasyon, sağlıklı öğünler ve atıştırmalıklar hazırlamak) kaliteli zaman geçirmek için birlikte yapmaya çalışmak faydalı olacaktır.