Uzman Diyetisyen

Selen Teksoy Tamel

Son dönemin en çok konuşulan konularından birini ailemiz dergisi aracılığı ile sizlerle paylaşmak istedim. Konu başlıktan da anlaşılacağı gibi çok konuşulan beslenme şekli olan GLUTENSİZ BESLENME.

 

Her yerde bir glutensiz beslenme kelimesi geçmektedir. Özellikle sosyal medyada birçok paylaşım bu konu üzerine hatta paylaşılan birçok yemek, tatlı, tuzlu, atıştırmalık vs. tariflerde öne çıkan nokta gluten içermemesi vurgusudur.

 

Pek çok durumda bu tür bir diyetin gereksiz olmasının yanı sıra, ebeveynlerin bunu sağlıklı olduğu düşüncesiyle uygulamasına rağmen, glutensiz bir diyet çocuklar için sağlıksız olabilir.

 

Sosyal medya ile yeterince öne çıkan bu konunun biz ebeveynler için ne kadar normalleşip hayatımıza girerse çocuklarımız da bunu normalleştirip doğru olduğunu düşünmeye başlar. Ya da bunu sizler için evde uygulamaya çalışır ancak arkadaşlarının olduğu ortamda veya ebeveynlerin evde olmadığı saatte gidişat çok farklı ilerliyor.

 

Çevremde yaşadığım bir örneği sizlerle paylaşmak istiyorum. Zayıflama düşüncesi ile glutensiz beslenen bir anne ve bu konuda çok da sıkıntı yaşamayan bir çocuk aynı evde beslenme şekillerini de aynı yapmaya çalışıyorlar.

 

Anne glutensiz beslendiği için çocuğunun da böyle beslenmesi gerektiği kararını alıyor ve bunu çocuğuna da uygulamaya başlıyor. Çocuk evde bu beslenme şeklini yapmak zorunda olduğunu bildiği için uyguluyor ancak arkadaşları ile olduğu sürece kendini özgür olarak hissedip evde yiyemediği yemek, atıştırmalık, tatlı ne kadar yasaklı besin var ise kısacık zamanda sıkıştırılmış olarak tüketmeye çalışıyor. Bunun çocuk için ne kadar sıkıntılı bir durum olduğunu anlatmama gerek yok sanırım.

 

GLUTEN NEDİR?

 

Gluten, buğday, çavdar, arpa ve başka tahıllarda bulunan bir proteindir. Ekmekte ve fırında pişen diğer unlu mamüllerde, makarnada ve başka gıdalarda az miktarda bulunmaktadır.

 

Çölyak hastalarını az düzeyde gluten hasta edebilmektedir. Alerjisi olanlar da gluten tüketemezler. Ancak Çölyak hastalığı ve buğday alerjisi olanlar toplumda oldukça az sayıdadır. Her iki sağlık koşulu için de teşhis koymak için testler bulunmaktadır.

 

GERÇEK SUÇLU GLUTEN Mİ?

 

Glütensiz beslenen bireylerden bazen “kendimi şimdi çok iyi hissediyorum” yorumunu duymak mümkündür. Acaba bu iyi hissetme hali glutenin kesilmesinden mi? yoksa gluteni yememesi gerektiğini düşündüğü için daha önce aşırı derecede tükettiği hamur işleri ve basit şekerlerle yapılmış tatlıları kestiği için mi daha iyi hissediyor? Soruları akıllara gelmiyor değildir. Birçoğumuz daha çok meyve sebze tüketsek ve daha az pasta, kek, kurabiye tüketsek zaten kendimizi daha iyi hissederiz. O zaman suçlu gluten mi yoksa tükettiğiniz aşırı şeker mi?

 

Bazı araştırmalar glutensiz beslenmenin güçlü bir plasebo etkisinin olduğunu da göstermektedir.

 

Zihin ve vücut ilişkisi çok güçlüdür ve bazen bir şeyin işe yarayabileceğine inanmak işe yaramasına sebep olabilir. Ama düşünülmesi gereken önemli bir nokta nereye kadar bu plasebo etki devam edecektir. Hayatım boyunca bu beslenme şekli benim veya çocuğum için uygun mudur?

 

Glutensiz bir diyetin çocuklar için sağlıksız olabilecek noktalarına kısaca bakmaya ne dersiniz?

 

İlk olarak glutensiz gıdalarda önemli besin maddeleri eksik olabilir.

 

Gluten içeren tüm tahılların B vitamini, antioksidan, demir, selenyum ve magnezyum dahil çok miktarda önemli besleyici maddesi bulunmaktadır. Bunların hepsinin açığını kapatmak besinlerle mümkün olmayabilir ve vitamin — mineral takviyesi kullanmak zorunda kalınabilir veya bunların eksikliğinde vücutta bazı olumsuz sonuçlar gözlemlenebilmektedir.

 

İkinci olarak, glutensiz bir diyet, gelişen çocuklar için kalori açısından çok düşük olabilir. Çocukların büyümek için sağlıklı kalorilere ihtiyaçları vardır, tahılla yapılmış veya gluten içeren besinleri keserseniz, bu kalorileri almak zorlaşabilir. Ya da büyüme ve gelişme için gerekli olan karbonhidrat, protein ve yağ orantısının doğru miktarda alınmaması zaten büyüme ve gelişmenin doğru şekilde ilerlememesini sağlayabilmektedir.

 

Son olarak değinmek istediğim önemli bir nokta ise nasıl ki sağlıklı yetişkinlerde glutensiz beslenmek bağırsak yapısını olumsuz yönde etkilemekte ve beyin-bağırsak ilişkisini etkilemektedir.

 

Aynı sonuçları çocuklarımız da yaşayabilmektedir. Hatta bunları çocukluk çağında yaşadıklarında ileriki yaşlarda sağlık problemlerinin ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.

 

Unutulmaması gereken önemli bir bilgiyle yazımı sonlandırmak istiyorum.

 

Akdeniz diyetinin yapılan birçok çalışmada, çeşitli hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde önemli rol oynadığı kanıtlanmıştır.

 

Sağlıcakla kalın…