Çocuk ve Ergen Psikiyatristi
Dr. Erdem Beyoğlu
Pandemi koşullarında okul nasıl olur? Okullar açılabilecek mi? Uzaktan eğitim devam edecek mi? diye başlayan akademik yıl okulların açılmasının ardından yerini okullar yeniden kapanacak mı? endişesi ile devam etti. Sonunda da, tüm bu kargaşa içinde, bir okul dönemini daha bitirdik. Artık çocuklarımız yaz tatilinde… Ancak halen pandemiye bağlı olumsuz etkiler çocuklarımızın üzerinde…
Pandemi gölgesinde geçirilen iki yıl boyunca çocuklarımız daha çok televizyon izlemeye, bilgisayar başında vakit geçirmeye ve cep telefonunda oyun oynamaya başladılar. Bu da onların sosyal ve iletişim becerilerini kısıtlayıp daha içe kapanık, daha çekingen, daha asosyal ve daha az kelime kullanarak kendilerini daha kısıtlı ifade eden bireyler halline geldiler.
Ancak bunları tersine çevirmemiz mümkün…
Yaz tatili tüm bu olumsuzlukları kırabilmemiz, onları fiziksel, ruhsal ve duygusal gelişimlerini destekleyerek olgunlaşmalarına katkı koyabilmemiz için bizlere fırsatlar sunuyor… Bunun için tek yapmamız gereken, onları ekranlardan uzak ve fiziksel – sosyal aktivitelere yakın tutabilmek.
Etkinliklere bakıldığında pek çok merkezde birçok farklı yaz aktivitesi olduğu görülmektedir. Ancak etkinlik seçerken dikkatli olmamız gerekmektedir.
İdeal bir etkinliğin alttaki bileşenleri içermesi çocuğunuzun sağlıklı gelişimine olumlu katkılar sunacaktır.
- Bol fiziksel aktivite
Çocuklar pandemi dönemi boyunca sürekli olarak evde kapalı kaldılar. Aslında bu bir zorunluluktu ama artık geçti.
Çocukların sağlıklı gelişimlerini desteklemek amacıyla mutlaka onları sevebilecekleri, ilgi ile gidebilecekleri fiziksel aktivitelere yönlendirmemiz gerekmektedir. Böylelikle fiziksel gelişimlerini yeniden desteklemiş olacağız.
- Sosyal Beceriler ve Sorumluluk alma
Pandemi döneminde sürekli olarak evde kalan çocukların zamanla anne – babaları ile olan ilişkileri zedelendi.
Evler daha çatışmalı, tartışmalı bir yer haline geldi. Bu durum okulların açılması ile biraz rahatlasa da yine devam etti. Ancak bu durum onların sosyal açıdan olgunlaşmalarını olumsuz etkiledi. Bu nedenle yaz tatili boyunca çocukların sosyal becerilerini geliştirmek ve sorumluluk almalarını desteklemek amacı ile erişkin denetimi altında aktivitelere veya yaz işlerine gitmeleri önerilmektedir. Burada önemli olan noktalardan biri yaz işlerinin çocuk ihmalini teşvik etmeden çocukların beklenen seviyesine uygun olması, çocuğun ufak tefek sorumluluklar alarak sosyal kuralları öğrenmesi ve bunun sonucunda da, ufak da olsa, çalışmayı teşvik edici bir ücretle desteklenmesidir. Bunu gidilen bir futbol kursunda antrenöre yardımcı olmak olarak da düşünebiliriz.
Çocuk kursta kendisinden küçük çocukların ve diğer çocukların eğitimine yardımcı olma, etraftaki topları toplama gibi görevleri yaparak hem keyifli bir aktivite yapacak hem de sorumluluk alma duygusunu tadarak olgunlaşacaktır.
Temel amacın sosyal yaşam içerisinde sorumluluk alarak keyifli bir gün geçirmesini sağlamak olduğunu unutmayınız.
- Duygularından bahsetme
Aktivitelerin başlaması ile mutlaka çeşitli sorunlar ile karşılaşacaktır. Burada asıl önemli olan nokta çocuğun sorunlarla karşılaşmaması değil, karşılaştığında bunu nasıl çözeceğidir.
Pandemi süresine tüm çocukların, ekranların da etkisi ile daha çok içe kapanmaya, daha utangaç olmaya, isteklerini daha az ifade etmeye ve istemediklerini daha keskin ifadelerle bahsetmeye başlamışlardır. Ancak bunları değiştirebilmek için yine sosyal etkinliklere, aktivitelere ihtiyaç duymaktayız.
Çocuğumuz sorun yaşadığında onun bakış açısıyla olayı dinlemek, duygularını anlamaya çalışmak ve onu sorunun çözümü konusunda cesaretlendirmek çok önemlidir.
Çocuğunuzun öfke, üzüntü, hayal kırıklığı gibi duyguları ifade etmesine imkan sağlayınız.
Eğer çocuğunuz kendi duygularını, günümüzdeki birçok çocuk gibi, ifade etmede güçlük yaşıyorsa ona tercüman olup duyguları hakkında “Kırgın mı hissediyorsun?” gibi geri bildirimde bulunmamız gerekmektedir.
Böylelikle çocuğunuz içsel duygularını daha iyi tanıyabilecek ve yavaş yavaş onları yönetebilecektir. Çocuğunuz ile birlikte çözüm yollarını düşünmeniz onun duygusal açıdan olgunlaşmasını sağlayacaktır.
- Hobiler edinme
Kendimizi en iyi geliştirebileceğimiz alanlar başında keyifle yaptığımız aktiviteler gelmektedir. Küçük yaşta edinilen hobiler sağlıklı gelişimimiz için çok daha faydalıdır.
Hobilerimiz sayesinde hayata daha çok tutunur ve içimizdeki meraklı, sevgi dolu, neşeli yapımızı geliştiririz. Bu nedenle çocuklarımızı hobi edinmeleri için desteklememiz ancak bunu yaparken çocukların motivasyonlarını kırıcı bir şekilde ısrarcı ve baskıcı olmamamız gerekmektedir.
Herkes farklı şeylerden hoşlanmaktadır.
Anne-babanın görevi çocuğun birçok farklı etkinlikle tanışmasına imkan sağlayıp çocuğunun en çok neyi sevdiğini bulmasında ona yardımcı olmaktadır. Ancak bu şekilde çocuk kendisine en çok uyan hobiyi bulmuş olur.
- Birlikte vakit geçirme,
Son olarak, kendi çocuğunuzu en iyi kendimiz tanırız. Pandemi döneminde bozulan veya bozulmaya yüz tutan aile ilişkilerimizi yeniden düzene koyabileceğimiz en iyi dönem içinde bulunduğumuz yaz tatili dönemidir.
Elinizden geldiğince çocuklarınızla yapabileceğiniz denize gitme, yürüyüşlere çıkma, birlikte yemek yapma, fotoğraf albümlerini düzenleme gibi aktivitelere odaklanmanız aranızdaki ilişkiyi geliştirmenize olanak sağlayacaktır.