Diyetisyen

Rabia Yalınca

Obezite; vücutta fazla miktarda yağ birikmesi sonucu ortaya çıkan ve kesinlikle tedavi edilmesi gereken bir sağlık sorunu olup genetik ve genetik olmayan faktörlerden etkilenen, her yaş grubunda küresel sorun oluşturan multifaktöriyel bir durumdur.

 

Çocuk ve ergenlerde obezite oranlarının dünya genelinde artış göstermesinin en önemli sebebi, gelişen teknoloji ile birlikte çocukların fiziksel aktivite sürelerinin azalması, beslenme alışkanlıklarının ve besin tercihlerinin olumsuz yönde değişmesidir. Obezite ilerleyen yaşlarda ise pek çok kronik, metabolik ve psikolojik sağlık sorununu tetikleyen bir problemdir.

 

Çocukluk döneminde yağlanma genellikle hiperplazi (hücre sayısının artması) şeklindeyken, ilerleyen yaşlarda hipertrofi (hacmin büyümesi) şeklinde olmaktadır.

 

Hiperplazik yağlanmada yeni yağ hücresi oluşmakta olup çocukluk döneminde hiperplazik yağlanmanın artışı ileriki yaşlarda obeziteye neden olmakta ve kilo kaybını zorlaştırmaktadır.

 

Çocukluk çağı obezitesi ile mücadelede etkili bir sonuca varmak için bu konudaki profesyonel sağlık çalışanlarının müdahale sürecine dahil olması ve iş birliği yapması önemlidir.

 

Obez çocuk mutlaka doktor kontrolü altında olmalıdır.

 

Obezite tedavisi hekim, diyetisyen ve hasta iş birliği içinde yapılmalıdır. Tedavinin en önemli amacı, hayat boyu kilo kontrolünün sağlanması, sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivitenin yaşam biçimi haline getirilmesidir.

 

Gebelik döneminde annenin beslenmesi (aşırı/yetersiz) çocukluk çağı obezitesi ile ilişkilidir. Gebelik öncesi kadınların diyetisyen kontrolünde yanlış beslenme alışkanlıklarının düzeltilmesi, sağlıklı vücut ağırlığına ulaşması önemlidir.

 

Doğumdan itibaren ilk 6 ay yalnızca anne sütü ile beslenmenin sağlanması gerekmektedir. Bebeklik döneminde ek besinlere başlama ile birlikte ailenin çocuğun besin tercihlerini sağlıklı bir şekilde oluşturması da büyük önem taşımaktadır.

 

Altıncı aydan itibaren uygun tamamlayıcı beslenmeye başlanarak anne sütünün 2 yıl verilmesinin sağlanması obeziteden korunmada en önemli faktörlerdendir. Bunun yanı sıra çocukların gün içinde aktif bir yaşam sürmesi de gerekmektedir.

 

Ailenin beslenme alışkanlıkları çocuğun besin tercihlerini etkileyen önemli bir etmendir.

 

Beslenme düzeni oluşturulması ve yaşam biçiminin değiştirilmesi tüm aileyi kapsamalıdır.

 

• Çocuğunuzun öğünlerinin düzenli olmasını sağlayın.

 

• Sağlıklı ara ve ana öğünler hazırlayın.

 

• Çocuğunuzun yeme miktarını ve kilo alım hızını takip edin. Büyümenin izlenmesi için 18 yaşa kadar pediatri uzmanı ve diyetisyen kontrolünde yakın takip şişman olmaktan koruyan temel yoldur.

 

• Televizyon karşısında veya oyunla değil, aile masasında yediğinin farkında olarak yemek yemesini sağlayın.

 

• Yüksek kalorili, yağlı ve şekerli atıştırmalıkları yasaklamayın ancak sınırlandırın, sağlıklı alternatifler sunun.

 

• Doygunluğu sağlayan besin seçimlerini sağlayın. Genelde obez olan kişilerin çocukluklarında doygunluğu tam sağlayamayan yüksek şeker, tuz ve yağ içeren yiyeceklerle, sağlıksız besinlerle beslendiği gözlemlenmektedir. Doyum sağlamada yumurta, yağsız et çeşitleri, yoğurt, kuru baklagiller, kuru yemişler, sebzeler yararlıdır.

 

• Çocuklarınızı besinlerle ödüllendirmekten veya cezalandırmaktan kaçının.

 

Çocuğun beslenmesini etkileyen etmenlerden birisi de psikolojik durumudur. Stres altında bazı çocuklarda iştahsızlık, bazılarında da aşırı yemek yeme gözlenebilmektedir. Obez çocuğu ailenin eleştirmesi çocukta yeme davranışı bozukluklarına neden olabilir.

 

Çocuklarda düşük kalorili diyetler uygulanamaz. Büyüme ve gelişimi için gerekli besin öğeleri ihtiyacı da göz önünde bulundurularak beslenme programı diyetisyen kontrolünde çocuğa özel uygulanmalıdır.

 

Obeziteden korunmada ve mücadelede yeterli süre kaliteli uyku, düzenli fiziksel aktivite de büyük önem taşımaktadır.

 

Şişmanlığın en önemli nedeni harcanan enerjiden daha fazla enerji alınmasıdır. Obez olmamak için fiziksel aktivitenin arttırılması yani alınan enerjinin harcanması önemlidir.

 

Okullarda da fiziksel aktivite özendirilmelidir. Düzenli ve sağlıklı yemek yeme alışkanlığı okul programlarına da girmelidir.

 

Obezite bir hastalıktır. Mutlaka tedavi edilmelidir.